Bedrijfsvoering

Per 1 juli 2021 is het nieuwe Bureau Integriteit opgericht. Dit is een centraal expertisecentrum voor alle medewerkers en leidinggevenden die ondersteuning willen bij integriteitsaspecten in hun dagelijks werk. Met het oprichten van dit centrale bureau zijn we een stap verder met het integriteitsbeleid binnen de gemeente Den Haag. Een belangrijke verandering is het vernieuwde centrale meldpunt. Hier komen zoveel mogelijk meldkanalen rondom integriteit samen. Het meldpunt fungeert eveneens als meldpunt bestuurlijke integriteit. Een andere belangrijke verandering is dat het Bureau Integriteit ondersteunt bij de ontwikkeling van een structureel moreel leerproces binnen de gemeentelijke organisatie.

Medio 2022 verschijnt het openbaar jaarverslag van Bureau Integriteit.

Integriteit in 2021
In 2021 is de gemeenteraad 2 keer over integriteit geïnformeerd:

• Op 21 januari 2021 kreeg de raad informatie (RIS307566 ) over (het vermoeden van) diefstal c.q. verduistering van gemeenschapsgeld: € 627.386,12. De gemeente heeft aangifte gedaan en er is een strafrechtelijk onderzoek gestart. Als gemeente hebben we zelf een integriteitsonderzoek uitgevoerd waarna een medewerker is ontslagen. Verder is een redresplan gemaakt door de dienst Publiekszaken. De gemeentelijke accountantsdienst heeft gecontroleerd of dit plan adequaat is en zal ook monitoren of de afspraken worden nageleefd.
• In november 2021 heeft de raad een overzicht ontvangen van het aantal integriteitsmeldingen en -onderzoeken (RIS310684 ). In lijn met de Leidraad Geheimhouding 2021 (RIS308737 ) is dit overzicht aangevuld met achtergrondinformatie. Het zijn dus niet alleen cijfers.

Naar aanleiding van een onderzoek uit 2020 waarbij een meerjarige fraude werd vastgesteld (RIS RIS305757) is ook een redresplan plan opgesteld door de dienst Bedrijfsvoering/dienst Stadsbeheer, in afstemming met de gemeentelijke accountantsdienst. De te nemen maatregelen zijn opgenomen in het gemeentebrede programma Versterking interne beheersing.

Wat is er gedaan met de 3 pijlers?

Het plan Vanzelfsprekend Integer (RIS305869) bevat 3 lijnen voor ambtelijke integriteit: bescherming, bewustwording en handhaving. Wat betekende dat concreet in 2021?

Bescherming
Er is een gemeentelijke klachtencommissie ongewenste omgangsvormen opgericht. De vertrouwenspersoon is een gecombineerde rol geworden, zowel voor ongewenste omgangsvormen als voor integriteit. Hierdoor hoeven medewerkers niet zelf te beslissen of hun vraag gaat over omgangsvormen of over integriteit.

Bewustwording

• Via Werknet is regelmatig gecommuniceerd over integriteit en integriteitsdilemma’s.
• Er is een structureel aanbod met dilemmatrainingen.
• De top van de organisatie sprak over de toeslagenaffaire en de lessen die de gemeente Den Haag hieruit moet trekken.
• Er waren 6 trainingen voor leidinggevenden over integriteit.
• Er is een e-learning voor leidinggevenden ontwikkeld over gewenste omgangsvormen op de werkvloer.
• December 2021 is de Haagse kijk op integriteit georganiseerd. Tijdens dit digitale event was er aandacht voor thema’ s als ethisch leiderschap en tegenspraak.

Handhaving
In 2021 zijn de hoofdstukken melden, vertrouwenswerk, ongewenst gedrag en onderzoek van het Haags Personeelsreglement aangepast. Per 1 januari 2022 gelden de nieuwe regelingen. Ook wordt er structureel gewerkt aan de verdere professionalisering van het meld- en onderzoeksproces.

Ongewenst gedrag
In 2021 hebben zich 200 medewerkers gericht tot een vertrouwenspersoon ongewenste omgangsvormen. De decentrale vertrouwenspersonen ongewenste omgangsvormen registreren de meldingen in het centrale registratiesysteem bij het Bureau Integriteit.

In de categorie ‘geen ongewenst gedrag’ worden meldingen geregistreerd die geen betrekking hebben op ervaren ongewenst gedrag, maar waarvoor wel een beroep wordt gedaan op het vertrouwenswerk. De vertrouwenspersonen verwijzen deze melders veelal door naar de juiste instantie. Onder ‘ander ongewenst gedrag’ worden alle meldingen van ervaren ongewenst gedrag opgenomen die niet in de daarboven genoemde categorieën thuishoren, zoals liegen en disrespectvolle bejegening.
In bovenstaand overzicht zijn ook de meldingen verwerkt die zijn gedaan bij de externe vertrouwenspersoon.

Integriteitsmeldingen en onderzoek
In 2021 werden door het meldpunt integriteit 121 meldingen ontvangen en geregistreerd. Deze zijn allemaal zorgvuldig bekeken.

• 78 meldingen bleken geen vermoedens van schendingen te bevatten dan wel onvoldoende concreet om (intern) verder op te pakken. In die gevallen betrof het bijvoorbeeld een klacht of een melding over een medewerker van een andere organisatie. Deze gevallen zijn (waar mogelijk) doorgezet naar de juiste instantie voor verdere afhandeling.
• 28 van de meldingen zijn ‘in de lijn’ behandeld. Dit betekent dat de melding door de leidinggevende met de betrokken medewerker is besproken. De meest voorkomende onderwerpen van de meldingen die in de lijn zijn opgepakt zijn misbruik van informatie en overtreding van interne regels. Deze aanpak kan resulteren in werkafspraken of bijvoorbeeld in een formele waarschuwing.
• Naar 7 van de meldingen is een vooronderzoek gestart. Bij een vooronderzoek wordt bekeken of er sprake is van een concreet vermoeden van een integriteitsschending en of verder persoonsgericht onderzoek nodig is. 5 vooronderzoeken zijn inmiddels afgerond. In 4 gevallen bleek er geen vermoeden van een schending waarmee de gevallen konden worden afgerond. In het andere geval betrof het vermoedens rond machtsmisbruik en werd het vervolg alsnog door de leidinggevende opgepakt.
• Naar 10 meldingen is een feitenonderzoek gestart. Daarvan zijn er 7 afgerond.