Financiering

De Nederlandse economie heeft de coronacrisis verrassend goed doorstaan en herstelde zich van gevolgen van de coronapandemie. De economische groei is in 2021 met 4,8% stevig geweest (2020: -3,8%). De economische groei in de Eurozone bedroeg in 2021 5,2% (2020: -6,4%). Dit ging gepaard met een stijgende inflatie. De Nederlandse inflatie bedroeg in 2021 gemiddeld 2,8% en de inflatie in de eurozone gemiddeld 3,2% (2020: 1,1% en 0,3%). Dit kwam door een sterk toenemende vraag naar verschillende goederen en diensten, terwijl belangrijke grondstoffen (onder meer olie) schaarser worden. Daar bovenop kwamen nog logistieke knelpunten bij onder andere het containervervoer. Dit dreef de kosten en daardoor de prijzen van veel goederen op. Ook de arbeidsmarkt heeft de crisis goed doorstaan, de krapte van voor de coronacrisis is in veel sectoren alweer teruggekeerd. Het steunbeleid van de overheid heeft hierbij een belangrijke rol gespeeld. Keerzijde daarvan is dat de overheidsschuld is opgelopen van 48,5% in 2019, 54,3% in 2020 naar 55,1% van het bbp in 2021. De werkloosheid is in 2021 gedaald tot 4,2% (2020: 4,9%).

 
Renteontwikkelingen geldmarkt (leningen met een looptijd korter dan of gelijk aan één jaar)
De euribortarieven (korte rente tarieven) liggen al heel lang op zeer lage (en negatieve) niveaus. Gemiddeld over 2021 bedroeg de 1-maands euribor -0,55% en de 12-maands euribor -0,50%. Dit komt vooral door het ruime monetair beleid van de Europese Centrale Bank (ECB). De beleidsrente van de ECB staat al vanaf maart 2016 op 0% en de depositorente is zelfs negatief (-0,5%). De ECB houdt de korte rentes zo laag om de economie te stimuleren. De economieën in de eurozone zijn in 2021 snel en krachtig hersteld uit de coronarecessie van 2020. Hierdoor is de inflatie in de eurozone in 2021 sterk gestegen, van -0,3% in december 2020 naar 5,0% in december 2021. De taak van de ECB is zorgen voor een gematigde inflatie op langere termijn. Als de inflatie te hard oploopt, moet de ECB ingrijpen. Dit kan zij doen door de officiële rentetarieven voor commerciële banken te verhogen (een ingreep die vooral effect heeft op de korte rente), of door minder obligaties aan te kopen (een ingreep die vooral effect heeft op de lange rente).

Renteontwikkelingen kapitaalmarkt (leningen met een looptijd langer dan één jaar)

Als gevolg van de gestegen inflatie is de Nederlandse kapitaalmarktrente (10-jaars staat) snel opgelopen van minus 0,55 % ultimo december 2020 naar minus 0,15% ultimo december 2021.

De (lange) renteniveaus zijn (voorlopig) nog altijd laag in relatie tot de economische groei en inflatie. Zeker in de eurozone wordt de lange rente nog altijd kunstmatig gedrukt door het opkoopbeleid van de ECB.

Kortlopende interne financiering (korter dan 1 jaar)
Alle bankrekeningen van de gemeente worden centraal beheerd. De Treasury voorziet in de financieringsbehoefte van de gemeente, die ontstaat uit het saldo op de bankrekeningen van de lopende uitgaven en inkomsten (exploitatie en investeringen).

Langlopende interne financiering (langer dan 1 jaar)
Voor de interne toerekening van de rentekosten over investeringen hanteert de gemeente het omslagsysteem. Dit houdt in dat over alle investeringen een gemiddelde rente wordt gerekend, de zogeheten omslagrente. Deze omslagrente wordt aan het begin van elk jaar vastgesteld. Voor het begrotingsjaar 2021 is de omslagrente bepaald op 1,50%. In 2021 is € 29,9 mln. aan rente toegerekend en verantwoord in de diverse beleidsprogramma’s. De gemiddelde betaalde rente over 2021 over het geleende geld is 1,97% en is exclusief de doorverstrekkingen aan derden op 1,82%.

Het onderstaande wettelijke renteschema geeft inzicht in de berekening van de omslagrente:

Bedragen € x 1000

De boekwaarde van de activa die integraal worden gefinancierd bedraagt per 1 januari 2021 € 1,98 mld. (begroot € 1,91 mld.). In 2021 bedroeg het toegerekende rentepercentage is 1,51% (€ 29.889/1,98 mld.). Op begrotingsbasis 1,60%. Er heeft geen nacalculatie van de rente plaatsgevonden omdat de afwijking binnen de door de BBV toegestane marges blijft. Een lagere rentetoerekening is gemeentebreed neutraal. Een lagere rente leidt tot een lagere last bij de activiteiten, maar ook tot een even grote lagere baat binnen het programma Financiën.

De toegerekende rente over het eigen vermogen is conform staande afspraken betrokken bij de toevoeging aan de voorziening negatieve plannen en de dekking van de apparaatskosten van programma Stadsontwikkeling.