Financiële verantwoording op hoofdlijnen

Toelichting op de samenstelling van de lasten in 2021
De activiteit inrichting en onderhoud buitenruimte omvat 55% van de lasten van dit programma. 22% van de lasten betreft de vervanging en het onderhoud van het rioolstelsel in de stad. Aan handhaving in de openbare ruimte om deze schoon, heel en veilig te houden is 10% besteed. Het beheer van het openbaar groen bedraagt ongeveer 9%.

Toelichting op de dekking van het programma in 2021
De activiteiten binnen dit programma worden voor 67% gedekt uit algemene en/of gemeentebrede middelen.
 24% komt uit de heffing rioolheffing. De overige 9% komt uit huren en pachten van strandexploitatie en kiosken, leges en andere rechten (o.a. opbreekvergunningen) en de reserve werk met werk.

Resultaten

Het programma Buitenruimte sluit af met een positief resultaat van € 4,3 mln. ten opzichte van de begroting. De afwijkingen zijn verderop in dit hoofdstuk nader toegelicht. De belangrijkste resultaten zijn:

• Door stijgende prijzen van materiaal , toenemende complexiteit en het toepassen van werk-met-werk komen de kosten van enkele projecten boven de investeringsgrens van € 2,5 mln. Deze investeringen moeten daarom geactiveerd worden. De kosten worden dan via het MIP gefinancierd en niet uit de exploitatie, wat daar tot een voordeel leidt. Dit voordeel moet aan de reserve werk met werk/kunstwerken gedoteerd worden, zodat dit beschikbaar blijft voor het MJPK. (€ 1,7 mln. V).
• Vanwege de latere levering van materialen, verstrekking van vergunningen, onderzoeken (o.a. ecologisch) en juridische procedures zijn projecten in 2021 niet of later gestart. Ook moest een contract opnieuw aanbesteed worden vanwege het terugtrekken van de aannemer. De onderhoudskosten aan infrastructurele werken en straten,wegen en pleinen vallen hierdoor lager uit (€ 3,2 mln. V)
• De uitvoering van de herinrichting buitenruimte fase 4B bij The Hague World Forum loopt door in 2022. Nadat in het najaar de laatste boom is verplant is de laatste fase gestart. Dit zorgt voor een voordeel van € 0,5 mln. Hiertegenover staat een lagere onttrekking uit de reserve Grote projecten (programma Financiën).
• Voornamelijk vanwege corona zijn er lagere baten gerealiseerd op de exploitatie van de markten. (€ 1,8 mln. N)
• In 2021 is de arbitraire procedure rondom de Netkous afgerond. De gemeente heeft eenmalig een schadevergoeding ontvangen (€ 0,8 mln. V)
• De kosten voor het programma management van De Kust Gezond zijn in 2021 deels (€ 0,2 mln.) gedekt uit de reguliere exploitatiemiddelen van De Kust Gezond. Er zijn minder kosten ten laste van de reserve Eneco gebracht. Hiertegenover staat een lagere onttrekking aan de reserve Eneco op programma 15 Financiën.
• Het project Vroondaal is nagenoeg afgerond, maar de kosten zijn echter niet te activeren. Daarom is in 2021 een resultaat van € 0,7 mln. nadelig geland in de exploitatie op dit programma. Via de reserve activa wordt dit nadeel verrekend.

Neutrale ontwikkelingen
Enkele projecten in het kader van werk-met-werk zijn voordelig (€ 0,4 mln.) uitgevoerd. Het gaat om een neutrale ontwikkeling die niet tot een resultaat leidt, omdat tegenover de lagere lasten ook lagere onttrekking uit de reserve werk-met- werk & kunstwerken staat.  

Begrotingsoverschrijding
Voor het programma Buitenruimte overstijgt het totaal aan gerealiseerde programmalasten de begrote lastentotaal niet. Daarom is voor dit programma geen sprake van een begrotingsoverschrijding. Daarmee is er geen sprake van een begrotingsonrechtmatigheid.  

Verschillen 2021 t.o.v. 2020
De lasten in 2021 zijn € 14,4 mln. hoger dan in 2020. Dit heeft onder meer betrekking op: € 1,4 mln. hogere kapitaallasten als gevolg van gedane investeringen in 2020. Vanwege de ingebruikname per 2021 van de Victory Boogie Woogietunnel zijn de beheerskosten € 1,9 mln. hoger. Ook is er € 1,4 mln. meer uitgegeven aan gladheidsbestrijding, € 2,6 mln. hogere kosten handhaving buitenruimte gemaakt en € 0,5 mln. aan belastingrente in verband met de begraafplaatsen opgenomen. De kosten voor onderhoud en vervanging van de riolering zijn ook gestegen met € 1,2 mln. Hier staan extra baten rioolheffing tegenover. De overige beheerlasten buitenruimte (zoals extra groen, populierenvervangingsplan, wegonderhoud) zijn € 4,0 mln. hoger.
Tenslotte is er een dotatie van € 1 mln. aan de reserve Werk met Werk en Kunstwerken.

De baten zijn € 2,2 mln. hoger dan in 2020. Dit komt voornamelijk omdat de gemeente eenmalig een schadevergoeding van € 0,8 mln. heeft ontvangen. Daarnaast zijn de baten rioolheffing € 1,2 mln. hoger door meer huisaansluitingen en door een indexatie van het tarief. Tenslotte waren er minder inkomsten door het verlenen van huurkortingen.

Corona
De impact van corona op het programma Buitenruimte voor 2021 is € 2,7 mln. negatief. De belangrijkste coronaeffecten zijn

• Crowd control lasten € 0,4 mln. N/I : Het nadeel wordt veroorzaakt omdat er meer crowd control is ingezet om de door het Rijk gestelde coronamaatregelen uit te voeren.
• Marktgelden € 1,8 mln. N/I: Er zijn lagere baten van huur als gevolg van de huurkorting (RIS 303572) van € 0,2 mln. en sluiting van de markt van € 0,5 mln. vanwege corona. Verder zijn er lagere baten marktgeld van € 1,1 mln. omdat er door corona minder vierkante meters zijn uitgegeven.
• Huurkorting strandpaviljoens € 0,1 mln. N/I:  De gemeente Den Haag heeft huurkorting verleend aan de strandpaviljoens in verband met de lockdown in 2021.
• Bijdragen dierenwelzijnorganisaties € 0,1 mln. N/I: De gemeente heeft diverse dierenwelzijnorganisaties ondersteund. Zij hadden te maken met een toegenomen aantal opgevangen dieren en dieren die langer in de opvang verblijven door corona.
• Overige kosten € 0,3 mln N/I: Er zijn extra voertuigen gehuurd om het vervoer van medewerkers, voornamelijk vegers, volgens de voorschriften te laten plaatsvinden en lagere omzet begraafplaatsen.

Toelichting lasten en baten
In 2021 is op de activiteit inrichting en onderhoud buitenruimte € 98,7 mln. besteed: € 29,4 mln. heeft betrekking op straatreiniging, waarvan € 10,5 mln. personeelskosten voor onder andere veegmedewerkers, € 11,3 mln. is de bijdrage aan het Haags Werkbedrijf en € 7,6 mln. gaat om overige materiële kosten. Aan het beheer en onderhoud van de straten en wegen is circa € 17,5 mln. besteed. Aan onderhoud en vervanging van de openbare verlichting is € 8,4 mln. uitgegeven. Voor onderhoud en vervanging van kunstwerken in de buitenruimte (kademuren en bruggen) is € 17,2 mln. gerealiseerd, € 0,9 mln. is besteed aan overige fysiek beheer en onderhoud, onder meer voor de zeehavens. Daarnaast is er € 2,5 mln. besteed aan gladheidsbestrijding. Tot slot is er circa € 9,6 mln. besteed aan personele kosten voor inrichting buitenruimte, € 8,3 mln. aan kapitaallasten en € 4,9 mln. overige kosten.

De opbrengst op deze activiteit bedraagt € 6,2 mln. Hiervan heeft € 2,8 mln. betrekking op de ontvangen leges (zoals opbreekvergunningen) en huurinkomsten (kiosken en benzinestations). Verder is € 0,9 mln. ontvangen aan havengelden. € 0,2 mln. is ontvangen voor bijdragen van derden voor het fietsendepot. Tevens heeft € 0,8 mln. betrekking op een ontvangen schadevergoeding. Tot slot is € 0,1 mln. onttrokken uit de reserve Werk-met-werk ter dekking voor kwaliteitsverbetering in de buitenruimte. Er is € 0,8 mln. ontvangen vanuit de raamovereenkomst verpakkingen. De overige opbrengsten bedragen € 0,6 mln.

Toelichting op financieel resultaat                                     € 3,0 mln. V     

Lasten                              € 5,5 mln.  V/I

Gladheidsbestrijding                         € 0,7 mln. N/I
Door de winterse omstandigheden, met name in de eerste week van februari, is er in 2021 meer gestrooid.

De Kust Gezond                            € 0,2 mln. V/I
Vanwege de recente oplevering van de Noord boulevard is het beheersbudget nog niet volledig aangewend. Dit leidt tot een voordeel.

Straatreiniging                           € 0,3 mln. V/I
De slechte zomer heeft geleid tot € 0,6 mln. voordeel op het schoonhouden van het strand. Hiertegenover staat een lagere begeleidingsvergoeding (€ 0,3 mln.) voor de 260-vegers.

Handhaving (gebruik openbare ruimte)                  € 0,8 mln. N/I
De juridische kosten voor bezwaar- en beroepsprocedures zijn aanzienlijk hoger.

World Forum The Hague                      € 0,5 mln. V/I
Nadat in het najaar de laatste boom is verplant is de laatste fase gestart. Door problemen bij het uitvoeren van het ontwerp door de aannemer schuiven de werkzaamheden door naar volgend jaar. Dit zorgt voor een voordeel van € 0,5 mln. Hiertegenover staat een lagere onttrekking uit de reserve Grote projecten (programma Financiën).

Meerjarenplan Kunstwerken (MJPK)                   € 1,7 mln. V/I
Door stijgende prijzen (o.a. materiaal), toenemende complexiteit en het toepassen van werk-met-werk komen de kosten van enkele projecten boven de investeringsgrens van € 2,5 mln. Deze investeringen moeten daarom geactiveerd worden. De kosten worden dan via het MIP gefinancierd en niet uit de exploitatie, wat daar tot een voordeel leidt. Dit voordeel moet aan de reserve werk met werk/kunstwerken gedoteerd worden, zodat dit beschikbaar blijft voor het MJPK.

Onderhoud kunstwerken                      € 1,9 mln. V/I
Er zijn door verschillende oorzaken onderhoudsprojecten verschoven in de tijd. Zo is de vervanging van 3 kleinere bruggen door late levering van materialen verschoven. Samen met Rijswijk zou bij de Strijpkade werk worden uitgevoerd, wat nu later gebeurt in verband met de watervergunning voor Rijswijk. De afrekening voor onderhoud van de Tramtunnel is lager dan verwacht, omdat er minder werkzaamheden hoefden te worden uitgevoerd dan vooraf ingeschat. Door ecologisch onderzoek bleek het niet mogelijk bruggen aan te lichten en kon de stabilisatie van de steiger aan het Zieken niet doorgaan dit jaar, door vertraging in de watervergunning. Verder is het beheerbudget voor de Victory Boogie Tunnel niet volledig benut doordat de tunnel later in gebruik is genomen.

Onderhoud wegen/straten/pleinen                  € 1,3 mln. V/I
De uitvoering van enkele onderhoudsprojecten is vertraagd doordat een aannemer zich heeft teruggetrokken en het contract opnieuw moest worden aanbesteed. Bij een ander contract is een juridische procedure gestart. Nieuwe aanbestedingen kosten veel tijd, waardoor de werken worden doorgeschoven. Verder is het onderhoudsproject De Mient niet uitgevoerd vanwege een bezwaarprocedure door de bewoners in verband met bomenkap.  

Apparaatslasten Ingenieursbureau Den Haag               € 0,7 mln.    V/I
Het aantal declarabele uren is in 2021 aanmerkelijk hoger. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn: minder niet-declarabele uren (opleidingen en teamontwikkeling) en er is meer externe inhuur geweest om te kunnen voldoen aan de vraag van de opdrachtgevers.

Dienstvoertuigen BPM-plichtig                     € 0,3 mln. N/I
Na een fiscaal onderzoek blijkt dat de gemeente Den Haag BPM plichtig te zijn voor dienstvoertuigen. Ingeschat is dat voor 2021 in totaal € 0,3 mln. BPM verschuldigd is. Dit is aangevuld in de voorziening overige bedrijfsrisico’s.

Programmamanagement De Kust Gezond (Enecoreserve)                € 0,2 mln. V/I
De kosten voor het programma management De Kust Gezond zijn in 2021 deels gedekt uit de reguliere exploitatiemiddelen De Kust Gezond. Er zijn minder kosten ten laste van de reserve Eneco gebracht. Hiertegenover staat een lagere onttrekking aan de reserve Eneco op programma 15 Financiën.

Afwaardering project Vroondaal                        € 0,7 mln. N/I
Het project Vroondaal is nagenoeg afgerond, maar de kosten zijn echter niet te activeren. Daarom is in 2021 een resultaat van € 0,7 mln. nadelig geland in de exploitatie op dit programma. Via de reserve activa wordt dit nadeel verrekend.

Overig                              € 0,8 mln. V/I

Baten                              € 0,5 mln.  V/I

Afrekening schadevergoeding Netkous                  € 0,8 mln. V/I
In 2021 is de arbitraire procedure rondom de Netkous afgerond. De gemeente heeft eenmalig een schadevergoeding van € 0,8 mln. ontvangen.

Overig                              € 0,1 mln. V/I

Neutrale ontwikkelingen

Bij de toelichtingen is € 0,4 mln. niet toegelicht. Het gaat om neutrale ontwikkelingen die niet tot een resultaat leiden omdat tegenover de hogere/lagere lasten ook hogere/lagere baten staan.

Reserve werk met werk                        € 0,4 mln.
Enkele projecten in het kader van werk met werk zijn voordeliger (€ 0,4 mln.) uitgevoerd. Het gaat om een neutrale ontwikkeling die niet tot een resultaat leidt, omdat tegenover de lagere lasten ook een lagere onttrekking uit de reserve werk met werk & kunstwerken staat.  

Toelichting lasten en baten
In 2021 is op de activiteit openbaar groen en openluchtrecreatie € 15,6 mln. besteed. Aan beheer en onderhoud in het openbaar groen in de stad is € 12,2 mln. besteed. Voor de exploitatie van de stadsboerderijen is € 1,9 mln. besteed waarvan 1,3 mln. personeelskosten. Ook is er voor 0,4 mln. besteed aan strandbeleid, € 0,6 mln. is gedoteerd aan voorzieningen. De huisvestingslasten bedragen € 0,5 mln.

De opbrengsten bedragen € 2,6 mln. bestaande uit 1,8 mln. opbrengsten pachten strandexploitatie. De overige 0,8 mln. gaat over huuropbrengsten volkstuinen/ leges kapvergunning/vergoeding bomenfonds/overig.

Toelichting op financieel resultaat                     € 0,3 mln. N

Lasten                              € 0,8 mln.  N/I

Populierenvervangingsplan                     € 0,4 mln. V/I
Een groot deel van de bomen wordt in december geplant. Door personeelsuitval vanwege corona en quarantainemaatregelen zijn er circa 600 bomen in 2021 niet herplant. Het herplanten zal in 2022 plaatsvinden.  

Leefbaarheid in de stad                        € 0,4 mln. V/I
Voor 2021 is € 0,75 mln. door de Raad beschikbaar gesteld voor leefbaarheid in de stad.  Voorbereiding,  participatie, aanbestedingsvoorwaarden en het zoeken naar projectleiding en aannemers heeft geleid tot vertraging in de uitvoering waardoor niet alles is besteed.  

Dienstvoertuigen BPM-plichtig                     € 0,3 mln. N/I
Na een fiscaal onderzoek blijkt de gemeente Den Haag BPM plichtig te zijn voor dienstvoertuigen. Ingeschat is dat voor 2021 in totaal € 0,3 mln. BPM verschuldigd is. Dit is aangevuld in de voorziening overige bedrijfsrisico’s.

Exploitatie groenbedrijf                        € 0,9 mln. N/I
Het exploitatie resultaat over 2021 valt nadelig uit. De belangrijkste oorzaken zijn: als gevolg van de vochtige weersomstandigheden in het groeiseizoen is meer onkruidbestrijding uitgevoerd. Vanwege krapte op de arbeidsmarkt en lagere productiviteit door langdurig verzuim is personeel ingehuurd. Verder is in verband met de vertraging in het populierenvervangingsplan minder omzet gegenereerd. Daarnaast zijn de overige bedrijfsvoeringkosten (zoals huisvesting en ICT) hoger uitgevallen.

Overig                               € 0,4 mln. N/I

Baten                              € 0,5 mln.  V/I

Overig DSB                           € 0,5 mln. V/I
Dit betreft met name meeropbrengsten uit strandexploitatie en leges kapvergunningen.

Toelichting lasten en baten
De lasten riolering en waterzuivering bedragen € 40,1 mln. Hiervan heeft € 23,6 mln. betrekking op de dotatie aan de voorziening riolering in verband met de rioolvervangingsinvesteringen, € 13,9 mln. is voor de jaarlijkse beheer en onderhoudskosten van gemalen en riolen, € 2,0 mln. is besteed aan personele kosten riolering en waterzuivering, € 0,4 mln. betreft perceptiekosten voor het innen van de rioolbelasting en € 0,2 mln. betreft de kapitaallasten.
De baten bedragen € 43,7 mln. en gaan met name over de rioolheffing.

Toelichting op financieel resultaat                    

In 2021 is aan rioolheffing circa € 0,6 mln. meer opbrengsten ontvangen. Hiertegenover staan extra kosten (o.a. dotatie aan de voorziening riolering). Voor nadere toelichting op deze activiteit wordt verwezen naar het onderdeel reserves en voorzieningen.

Toelichting lasten en baten
De lasten voor toezicht en handhaving van de buitenruimte zijn € 18,4 mln. Het gaat om: € 13,1 mln. voor handhaving, € 2,9 mln. voor de buurtbeheerbedrijven, € 0,7 mln. voor het exploiteren van het fietsdepot en € 1,2 mln. subsidie aan organisaties voor dierenbescherming. De overige lasten bedragen € 0,5 mln.

De baten voor toezicht en handhaving van de buitenruimte zijn € 0,7 mln. Het gaat om € 0,6 mln. opbrengsten bestuurlijke boetes en € 0,1 mln. ontvangen bijdragen van deelnemende gemeenten aan het fietsdepot.

Toelichting op financieel resultaat                    € 1,0 mln. V

Lasten   
                             € 0,6 mln.  V/I

Exploitatiekosten handhaving                     € 0,9 mln. V/I
Het voordeel wordt veroorzaakt door openstaande vacatures, lagere uitgaven voor bedrijfskleding, portokosten, uitstel van een verbouwing en minder personeelsbijeenkomsten vanwege corona.

STIP                              € 0,1 mln. N/I
Er zijn minder STiP-medewerkers ingezet dan verwacht. Daarnaast is er sprake van een gedeeltelijke terugbetaling van subsidie 2020.

Crowd control lasten( corona)                     € 0,2 mln. N/I
Het nadeel wordt veroorzaakt omdat er meer crowd control is ingezet om de door het Rijk gestelde coronamaatregelen uit te voeren.

Baten                              € 0,3 mln.  V/I

Overig                              € 0,3 mln. V/I
Het gaat om met name meeropbrengsten uit bestuurlijke boetes voor parkeren en voor overlast gestalde (brom)fietsen waarvan de opgelegde aantallen verdrievoudigd zijn. Ook de verdubbeling van het opgelegde aantal voor overlastgevende situaties/personen draagt bij aan de hogere opbrengsten.

Toelichting lasten en baten
De lasten in 2021 bedragen € 4,0 mln. Hiervan heeft € 2,5 mln. betrekking op exploitatiekosten van de markten inclusief de kapitaallasten. Verder gaat het om € 1,5 mln. personele kosten.

De totale baten bedragen € 2,7 mln. en bestaan uit: huuropbrengsten € 1,5 mln. en marktgelden € 1,2 mln.

Toelichting op financieel resultaat                                                                               € 1,8 mln. N

Lasten                              € 0,1 mln.  V/I

Crowd control lasten (corona)                     € 0,2 mln. N/I
Het nadeel wordt veroorzaakt omdat er meer crowd control is ingezet om de door het Rijk gestelde coronamaatregelen uit te voeren.

Overig                              € 0,3 mln. V/I

Baten                              € 1,9 mln.  N/I

Markten                           € 1,8 mln. N/I
Er zijn lagere baten van huur als gevolg van de huurkorting (RIS 303572) van € 0,2 mln. en sluiting van de markt van € 0,5 mln. (vanwege corona). Verder zijn er lagere baten marktgeld van € 1,1 mln. omdat er door corona minder vierkante meters zijn uitgegeven.

Overig                              € 0,1 mln. N/I

Toelichting lasten en baten
In 2021 is voor € 0,5 mln. besteed aan de bestrijding van ratten en kakkerlakken

Toelichting op financieel resultaat                     

Overig                              nihil

Toelichting lasten en baten
De lasten in 2021 bedragen € 2,8 mln. Hiervan heeft € 1,5 mln. betrekking op de exploitatiekosten van de begraafplaatsen Kerkhoflaan en Westduin inclusief kapitaallasten. € 1,3 mln. betreft personele kosten.

De totale baten bedragen € 2,6 mln. Hiervan heeft € 1,9 mln. betrekking op begraven en uitvaarten, € 0,5 mln. heeft betrekking op de afkoop van het onderhoud, € 0,1 mln. heeft betrekking op de catering en overige baten € 0,1 mln.

Toelichting op financieel resultaat                   € 0,5 mln. N  

Lasten                              € 0,5 mln.  N/I

Risicovoorziening btw                        € 0,5 mln. N/I
De gemeente heeft tot 2013 het standpunt ingenomen dat de btw over de aanleg, uitbreiding en exploitatie van de openbare begraafplaatsen kan worden geclaimd bij het btw-compensatiefonds. Dit is aangekaart bij de belastingdienst. Daarna heeft de gemeente de btw in de kosten opgenomen. In de tussentijd liep een belastingprocedure bij een andere gemeente. In die zaak heeft het Hof Amsterdam in 2021 uitspraak gedaan, in vervolg op de zaak bij de Hoge Raad. In die uitspraak beslist het Hof dat het gebruik van de begraafplaats definitief niet als gebruik van openbare ruimte (groenvoorziening/park) kan worden aangemerkt. De btw kan daarom niet verhaald worden op het BCF. De belastingdienst heeft aan Den Haag aangegeven dat zij deze uitspraak strikt zal uitvoeren. Den Haag volgt het standpunt van de belastingdienst en zal de nog op te leggen naheffingsaanslagen (over 2009 – 2021) betalen. De wettelijke hiermee gemoeide belastingrente bedraagt € 0,5 mln.

Baten                              € 0,1 mln.  N/I

Overig                              € 0,1 mln.  N/I

Toelichting lasten en baten
Op de activiteit Algemene Lasten en baten is € 0,3 mln. besteed. HEt gaat om € 0,2 mln. salarislasten.
Daarnaast is € 0,1 mln. vrijgevallen uit de voorziening Wachtgeld.

Lasten                              € 0,1 mln.  N/I

Overig                              € 0,1 mln. N/I

Baten                              nihil

Overig                              nihil