Buitenruimte

Beleidsverantwoording per activiteit

 
Civieltechnische kunstwerken
De gemeente heeft in 2021 civieltechnische constructies, zoals kades, bruggen, viaducten en tunnels beheerd, onderhouden en vervangen. Hetzelfde geldt voor installaties zoals beweegbare bruggen, tunneltechnische installaties, pollers en fonteinen. 2021 was het laatste jaar van het Uitvoeringsprogramma 2018-2021, het meerjarenprogramma Kunstwerken 3 (MJPK3, RIS297826).

Bruggen, viaducten en tunnels
In 2021 zijn in het kader van het MJPK3 de volgende projecten gestart/afgerond:

• De Willemsparkbrug is vervangen. De werkzaamheden zijn samen met de werkzaamheden aan tramlijn 1 uitgevoerd.
• Het voorontwerp voor de vervanging van de bruggen en het ontkluizen van het Piet Heinplein is door het college vastgesteld (RIS308782 ). De benodigde vergunningen zijn ontvangen en de aanbesteding is afgerond, zodat in 2022 met de uitvoering kan worden begonnen.
• De renovatie van de fundering van de Hemsterhuisbrug staat op de rol. Door een vertraging in de aanbestedingsprocedure start het werk naar begin 2022.
• Verdere voorbereiding van de renovatie van de Binckhorstbrug.
• Verdere voorbereiding van de renovatie van de Hubertustunnel.
• De renovatie van de Utrechtsebaan is voorbereid en de opdracht aan de aannemer is verstrekt. Vanwege een rechtszaak is de uitvoering enkele maanden uitgesteld. De uitvoering start nu in de eerste maanden van 2022. De renovatie is losgekoppeld van de realisatie van de Maria Stuartplaats, voorheen Grotiusplaats.

Kades en binnenwateren
In het kader van het MJPK3 heeft de gemeente in 2021 een aantal kadevervangingen afgerond en is er gestart met voorbereidingen van een aantal projecten:  

• Groenewegje: de vervanging van de kademuur is afgerond.
• Prinsessewal: de uitvoering is afgerond.
• Lijnbaan: de aanbesteding van de Lijnbaan heeft plaatsgevonden.
• Noordwal: de kadevervanging langs de Noordwal is gegund.
• Pletterijkade: er is gestart met de voorbereiding van de integrale vervanging.
• Houtzagerssingel, Conradkade en Zwarteweg/Boomsluiterskade: de voorbereidingen zijn klaar.

In 2021 is circa € 12,9 mln. aan vervanging besteed aan het meerjarenplan Kunstwerken, waarvan € 10,6 mln. in het meerjaren investeringsplan.

Naast de hierboven genoemde renovaties en vervangingen onderhoudt de gemeente de civieltechnische constructies in de stad, zoals kades, bruggen, viaducten en tunnels. Ook beheert de gemeente installaties, zoals beweegbare bruggen, tunneltechnische installaties, pollers en fonteinen. Enkele onderhoudsprojecten zijn doorgeschoven naar 2022. Dit komt met name door late leveringen van materiaal vanwege corona.

In 2021 is circa € 21,7 mln. aan beheer en onderhoud besteed.

Planmatig wegonderhoud
Onderhoud van de wegen is noodzakelijk voor de functionaliteit en de veiligheid van de wegen. Op grond van het meerjarenprogramma Wegonderhoud 2021-2025 (RIS 310125) zijn nadere prioriteiten voor het wegonderhoud gesteld. Prioriteit ligt bij de aanpak in woonwijken met het werken aan veilig, toegankelijk en comfortabel gebruik van de openbare ruimte. Hierbij wordt jaarlijks gekozen welke werken worden uitgevoerd. Uiteraard wordt zoveel mogelijk onderhoud tegelijk met rioolwerkzaamheden, herinrichtingen en werkzaamheden van derden gedaan (werk-met-werk).

Wat heeft de gemeente in 2021 gedaan?

• In 2021 is gewerkt aan de Groen van Prinstererlaan, Troelstrakade, Catharinaland, Riouwstraat en Houtrustweg.
• De wijken Houtwijk, Waldeck en Mariahoeve zijn aangewezen voor extra wegonderhoud of herinrichting. Inmiddels zijn verschillende werkzaamheden opgestart.
• Bij de projecten voor aanpassing Lijn 1, Oranjeplein e.o., en de Jan van Beerstraat wordt waar mogelijk werk-met-werk gecombineerd.

Enkele onderhoudsprojecten zijn vertraagd door het vertrek van een aannemer. Het contract moest opnieuw worden aanbesteed. Bij een ander contract is een juridische procedure gestart. Nieuwe aanbestedingen kosten veel tijd, waardoor de werken worden doorgeschoven. Ook is het onderhoudsproject De Mient niet uitgevoerd vanwege een bezwaarprocedure.

In 2021 is € 16,0 mln. besteed aan wegonderhoud.

Openbare verlichting
Goede openbare verlichting draagt bij aan het veiligheidsgevoel van inwoners, de verkeersveiligheid en de leefbaarheid in de stad. In ‘Verduurzamen openbare verlichting’ (RIS 309080) is afgesproken dat de gemeente versneld energiezuinige straatverlichting aanbrengt. Ook zijn aanvullingen en wijzigingen vastgesteld (RIS 309078) op de uitgangspunten van ‘Visie op licht’ (RIS298658). Het gaat om lichtkleuren en de plaatsing van historische verlichting.

Verduurzaming
In 2021 zijn circa 4.000 armaturen uitgerust met duurzame ledverlichting. Hiermee is in totaal circa 28% van de openbare verlichting voorzien van energiezuinige ledverlichting.

De gemeente heeft naast armaturen ook lichtmasten en circa 11 kilometer aan kabels vervangen. De werkzaamheden vonden plaats in het centrum, de Vogelwijk, Duindorp, de Pissuisestraat, de Alberdastraat, Frankenslag, en de Neherkade.

In 2021 is circa € 9,8 mln. besteed aan openbare verlichting.

Stadsentree Koekamp en Overkluizing A12
Vanwege lopende juridische procedures heeft het werk aan de Koekamp stilgelegen. Nadat de gemeente in het gelijk is gesteld zijn de werkzaamheden per 1 november 2021 hervat. De overkluizing A12 was reeds in 2020 opgeleverd.

Pleinenaanpak
Vanuit de pleinenaanpak is een bijdrage geleverd aan twee grote projecten; het Kaapseplein en het Hondiusplein (doorlopend in 2022). Daarnaast is het pleintje aan de Oltmansstraat in 2021 opgeknapt. Om de participatie voldoende ruimte te geven is tijdig met de planvorming begonnen. In 2021 is de planvorming gestart voor het Monnickendamplein, het Regentesseplein, het Goeverneurplein, winkelcentrum Ypenburg en de Hildo Kroplaan.

Hobbemaplein
Juni 2021 was de tijdelijke inrichting van de Shell-locatie klaar. Het herinrichten van het groene middeneiland ligt stil vanwege de integrale aanpak van het Hobbemaplein in het kader van de tram. De vergroening van het Transvaalpark heeft nu prioriteit. December 2021 is een plan goedgekeurd door de ACOR, de uitvoering volgt in maart 2022

Herinrichting Kraayenstein
Fase 1A, Brasemdaal en Rietvoorndaal (RIS299065) is opgeleverd. Met fase 1B, Karperdaal - Steurendaal (RIS301437) is gestart. Besloten is om tijdens de werkzaamheden ook de huisaansluitingen van het riool te vervangen vanwege de slechte staat. Dit heeft logischerwijs gevolgen voor de planning van de herinrichting. De verwachtte uitloop op de planning is ca. 3 maanden, waardoor oplevering in 3^e kwartaal 2022 is gepland.

Buitenruimte Kraayenstein, Nieuw-Waldeck, Houtwijk en Mariahoeve
In 2021 zijn circa 20 versnellingsprojecten voorbereid en gedeeltelijk gerealiseerd. Gerealiseerd zijn onder andere het voetpad plus kruising Hofzichtlaan, Rosa Parkspad, talud van de Archibald Krophollerkade, J.W. Kempffpad en het Vinkelaantje.
De projecten Herinrichting Burgemeester Hovylaan, Keerlus Maurice Ravelweg en Parkeren binnen- en buitentuinen zijn voorbereid en worden in 2022 uitgevoerd. Voor alle wijken is gestart met het inventariseren van opknapplannen.

De Kern Bijzonder

• Het herinrichting van De Plaats is in de zomer afgerond;
• De herinrichting van Lange Voorhout / Kneuterdijk heeft niet plaatsgevonden. Het opgestelde ontwerp bleek niet realiseerbaar.

Verbeteren buitenruimte Oude Centrum
Het voorontwerp Boekhorststraat is vastgesteld (RIS 311457).

 Oude Centrum
Het voorontwerp Boekhorststraat is medio 2019 vrijgegeven voor inspraak. Na de inspraakperiode diende een grote groep ondernemers en omwonenden een verbetervoorstel in.  Het verbetervoorstel heeft na intensief contact in 2021 geleid tot een aangepast voorontwerp. Het aangepaste voorontwerp, met aandacht voor meer groen, minder parkeerplaatsen en het verbeteren van de verblijfskwaliteit, is vervolgens in de buurt getoetst op  draagvlak. Na deze toetsing is het aangepast voorontwerp gereed gemaakt om te kunnen worden vastgesteld door het college.

Verkeersmaatregelen Schilderswijk
Voor het project Verkeersmaatregelen Schilderswijk/Stationsbuurt zijn 4 afsluitingen en een linksaf-verbod gerealiseerd. Hiermee is de verkeerscirculatie in de Schilderswijk en de Stationsbuurt veranderd. Van de 4 afsluitingen zijn 2 afsluitingen, op de Hoefkade en Parallelweg, voorzien van een pollerinstallatie zodat de nood- en hulpdiensten erdoor kunnen. De ‘cosmetische’ herinrichting staat gepland in 2022. De herinrichting van de Parallelweg tussen de Naaldwijksestraat en het Stationsplein is vrijwel afgerond. De straat is nu een 30km-zone. De fietsdoorsteek op de Slijpmolen klaar.

Campus Laakhaven Hollands Spoor
Het schetsontwerp voor de herinrichting van de Stadscampus Hollands Spoor is afgelopen jaar ambtelijk getoetst en gedeeld met de belanghebbende partijen. De reacties worden meegenomen in de verdere uitwerking.
Met de bewonersvereniging is samengewerkt ten behoeve van verbeteringen in de tijdelijke situatie. Met de instemming van een meerderheid van de raad voor het raadsvoorstel Investeren in een groen Hollands Spoor Kwartier (RIS309486) zijn middelen beschikbaar gekomen voor de verdere voorbereiding en uitvoering.

Paleisplein
De herinrichting van het Paleisplein, inclusief de openbare ruimte rondom het Wilhelmina-monument is begin van de zomer 2021 afgerond.

Haven CS (voorheen Haventje Koekamp)
Het voorlopig ontwerp Haven Den Haag CS (RIS 309897) is vastgesteld en verder uitgewerkt. De aanbesteding is gestart en eind 2021 is het werk gegund. In 2022 starten de werkzaamheden.

Kijkduin Bad
Het plan voor de openbare ruimte is aangepast zodat alle functies van de openbare ruimte op gemeentegrond geprojecteerd worden. Het plan is uitgewerkt tot een Voorlopig Ontwerp en wordt opnieuw ter visie gelegd voor de zomer van 2022 en de besluitvorming wordt opnieuw doorlopen. Begin 2021 is openbare ruimte op de kruising Kijkduinsestraat/ Deltaplein tijdelijk opnieuw ingericht om de verkeersveiligheid en de overzichtelijkheid van het gebied te verbeteren.

Herinrichting openbare ruimte Moerwijk -Oost
Voor de herinrichting van de openbare ruimte Moerwijk Oost wordt een voorlopig ontwerp opgesteld. Het concept-voorlopig ontwerp is in een wijkkrant huis-aan-huis bezorgd met een uitnodiging voor een online- informatiebijeenkomst op 1 april 2021. De uitwerking hiervan zal aan het college en de raad worden voorgelegd.

The Hague World Forum
In het vierde kwartaal van 2021 is de laatste fase, 4B, gestart. Eerst is een boom verplaatst. De oplevering van het werk is doorgeschoven naar maart 2022.

Westlandse Zoom  
Met de gemeente Westland zijn afspraken gemaakt over de verbetering van het fietspad langs de Wen tot aan de Nieuwe Weg. Samen is een visie opgesteld voor de landschappelijke inpassing van de wegen in de Westlandse Zoom, mede met het oog op een goede ontsluiting van de Haagse woningbouwlocatie Vroondaal.

Morgenstond Midden
In 2021 is de herinrichting van de Hoogeveenlaan afgerond en groot onderhoud uitgevoerd aan de Bentelostraat. De laatste werkzaamheden binnen deze gebiedsontwikkeling zijn nu klaar.

Terrassen
Ondernemers konden ook in 2021 een aanvraag doen voor een tijdelijke terrasvergunning met 25% uitbreiding of een parkeerplaatsterras (RIS 306333, RIS 308446, RIS 308035 en RIS 310076). Hiermee konden ze voldoen aan de 1,5 meter-regel vanwege corona.

Op 13 oktober 2020 moesten alle eet- en drinkgelegenheden en terrassen sluiten. Deze sluiting duurde tot 27 mei 2021. In maart 2021 is besloten om de verruiming van terrassen te behouden voor de zomer van 2021 (RIS 308035). Om ook ruimte te geven aan ondernemers in woonwijken en ondernemers die voor de deur bijna geen terras konden plaatsen, is de regeling voor parkeerplaatsterrassen uitgebreid.
In september 2021 is besloten om voor de winter van 2021/2022 dezelfde regels te hanteren als voor de winter van 2020/2021: 25% uitbreiding en de mogelijkheid om te overkappen (RIS 310076). Voorwaarde was dat er een terras- of omgevingsvergunning voor aangevraagd diende te worden.

Openbare toiletten

In de binnenstad en Scheveningen is in kaart gebracht op welke plekken behoefte is aan openbare en toegankelijke toiletvoorzieningen (RIS 298266). Daaruit kwamen de volgende plekken naar voren: in de binnenstad rond het Plein en de Grote Markt en in Scheveningen op de boulevard en aan het begin van het Zwarte Pad. Het blijkt lastig om in hoog stedelijk gebied ruimte te vinden voor een toilet. De locaties die nu voor ogen zijn om een toilet te plaatsen zijn: Zuiderpark, Scheveningse Veer (centrum), Scheveningse Bosjes (Scheveningen). Begin 2022 is het toilet aan de Laan (Centrum, achter Grote Markt) beschikbaar.

De gemeente is lid van Hoge Nood. Er is aandacht besteed aan de app HogeNood waarin de openbare en opengestelde toiletten worden vermeld.

Straatreiniging

In 2021 is besloten om de stichting Haags Werkbedrijf (HWB) en het Haags Veegbedrijf (HVB) samen te voegen tot één gemeentelijke straatreinigingsorganisatie. In de besluitvorming is leidend geweest dat medewerkers voor gelijk werk gelijk loon krijgen, dat door samenvoeging medewerkers niet boventallig worden en dat een efficiëntere organisatie voor de dagelijkse schoonmaak van de stad ontstaat. Er is gestart met de voorbereidingen voor overleg over de arbeidsvoorwaarden voor de HWB-medewerkers die in gemeentedienst komen, de voorbereidingen voor de opbouw van één organisatie en de instroom en warme verwelkoming van bijna 300 nieuwe gemeentecollega’s.

In 2021 zijn verschillende maatregelen uitgevoerd om de stad schoon te houden. Het Programma voor een Schone Stad 2021-2022 (RIS307053) is hierbij de leidraad. Voor de inzet van maatregelen is gekeken naar vuilsoort en vervuilingsfrequentie in stadsdelen en wijken. Hierbij vormden gebiedsgericht en informatiegericht werken de basis. Dit gebeurde niet alleen met het legen van de afvalbakken, om de basis op orde te brengen, maar ook met doelgroepgerichte participatie-activiteiten door betrokkenheid te creëren en effectief te handhaven.

Met de meerjarige publiekscampagne ‘Schoon, doen we toch gewoon?’ wordt ingezet op het bewuster maken van de gevolgen van zwerfafval. Maar ook de gedeelde verantwoordelijkheid van de gemeente en de bewoners bij het schoonhouden van de eigen buurt is onder de aandacht gebracht. Een onderdeel van de gemeentelijke campagne is de actie Schone Buurt die plaatsvond van 18 tot en met 24 september. Inwoners konden op ruim 30 uitleenpunten gratis schoonmaakmaterialen ophalen om zelf aan de slag te gaan.  

In de strijd tegen bijplaatsingen bij ondergrondse restafvalcontainers zijn zes maatregelen uit het Actieplan Schone Stoep (RIS305593) uitgevoerd en daarna geëvalueerd. Dit waren proeven met nieuwe interventies, naast de reguliere aanpak, waarmee onderzocht is of en hoe nieuwe interventies de reguliere aanpak versterken. Eind 2021 is besloten om enkele nieuwe interventies te starten en enkele bestaande interventies een jaar door te zetten. Een nieuwe proef is die met camera’s bij ernstige overlastlocaties in Transvaal en Laak. Een bestaande doorlopende proef is die met communicatie in andere talen en in eenvoudige beeldtaal. In de reguliere aanpak is in december 2021 gestart met het opruimen van bijplaatsingen op zondag op de zogeheten hotspotlocaties.

Bij alle activiteiten voor een schone stad is samenwerking gezocht met bewoners, ondernemers en partners zoals bewonersorganisaties en woningcorporaties. Het gemiddelde rapportcijfer van een 8 voor de stad is ook in 2021 behaald (realisatie 8,4). 
Ook is per 1 oktober 2021 het nieuwe systeem voor meldingen over afval en schoon gelanceerd. Dit bestaat uit een nieuw meldformulier op de gemeentelijke website en de MyCleanCity-app. Met de nieuwe app kunnen inwoners van Den Haag volle, vieze en kapotte containers of afval rond containers snel en eenvoudig melden.  

Gladheidsbestrijding
In 2021 is 38 keer uitgerukt voor grote strooiacties en 20 keer voor kleine strooiacties (calamiteitenacties). De strooiroutes omvatten 700 kilometer grote wegen, kruispunten, viaducten, bruggen en busroutes en 600 kilometer fietsroutes. Scholen en instellingen zijn aan het begin van de winter in de gelegenheid gesteld om eenmalig 100 kilo strooizout te bestellen waarmee zij hun gebouw toegankelijk konden houden. Bij diverse ophaalpunten zoals stadsdeelkantoren, stadsboerderijen en afvalbrengstations konden bewoners en ondernemers kleine hoeveelheden zout ophalen voor hun eigen stoep.

Zeehavens
De gemeente zorgt voor het ontwikkelen en in stand houden van de zeehaven. De focus ligt op visserij, offshore dienstverlening, zeezeilen en kleine cruiseschepen. In 2021 is verder gewerkt aan projecten voor innovatieve bedrijvigheid. Denk aan het stimuleren om walstroom te gebruiken en het verzamelen van drijvend afval.

In 2021 wilde Den Haag weer kleine cruiseschepen, tall ships en het WK jeugd zeilen ontvangen. Door alle coronamaatregelen is het WK jeugd zeilen een jaar uitgesteld. Ook zijn de bezoeken van 3 cruiseschepen geannuleerd.

De bouw van de nieuwe bediencentrale is vertraagd door een uitgelopen aanbestedingstraject en het later verkrijgen van de vergunningen. De bouw start in 2022 en zal media 2024 afgerond zijn. Sinds 2021 worden de tunnels, bruggen en pollers tijdelijk bediend vanuit de secundaire bediencentrale bij de Victory BoogieWoogietunnel.

Verder is gezocht naar mogelijkheden om de kades in de eerste haven af te sluiten. Zo ontstaat een veiliger werkgebied voor de schepen die de haven bezoeken en worden straatraces en andere overlastgevende activiteiten voorkomen. Medio 2022 moeten deze kades permanent afgesloten zijn.

Conform het havenconvenant is in 2021 onderzoek gestart naar de optimalisatie van het aansturen van het dagelijks beheer.

Openbaar groen en openlucht recreatie

Stadsnatuur
In 2021 is verder gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit en functionaliteit van de ecologische verbindingszones. Zo wil de gemeente de robuustheid van de stadsnatuur vergroten.

De volgende acties zijn ondernomen om de stadsnatuur te verbeteren:

• Voor de Laakzone en het Rode Kruisplantsoen is een start gemaakt met ecologisch/gefaseerd maaibeheer.  
• De aanplant van inheems struikgewas en het inzaaien van diverse inheemse bloemenmengsels op diverse locaties in het Rode Kruisplantsoen.
• De aanplant van inheems struikgewas in de Erasmuszone.
• Het onderhoud van de ondergrondse faunapassages voor kleine (zoog)dieren.
• Het uitkrabben/afplaggen van natuurvriendelijke oevers in de Laakzone om rietdominantie tegen te gaan.
• De aanleg van bloemenweides aan de Laan van Wateringseveld, Escamplaan en Ockenburghstraat.
• Voor de Loosduinsezone en de Schenkzone zijn beheerplannen in ontwikkeling.
• Voor de monitoring van onze stadsnatuur is een monitoringsplan in ontwikkeling.

In 2021 is hier € 0,6 mln. aan besteed.

Stadsbomen
Bomen zorgen voor leefkwaliteit in de stad. Op 15 april 2021 is de nieuwe nota Stadsbomen (RIS 307827) aangenomen. We hebben het doel vastgesteld om 5% meer kroonoppervlak te realiseren in de periode tot en met 2030 om zo de leefkwaliteit in de stad te verhogen.  
De gemeente wil dus ‘meer blad voor de stad’ en 1 van de acties is het aanplanten van extra bomen. In 2021 zijn ruim 100 extra stadsbomen aangeplant in diverse vergroeningsprojecten zoals Groen van Prinsterenlaan, Noordelijk Scheveningen en de Haverkamp. Ook na 2021 worden extra bomen aangeplant. Focus ligt op de versteende wijken zoals Transvaal, Schilderswijk, Rivierenbuurt en Scheveningen.

Het initiatief voor ‘meer blad voor de stad’ is door ruim 1.400 inwoners omarmd. Zij helpen mee met het vergroten van het kroonoppervlak in onze stad door een boom aan te planten. De actie was een groot succes en krijgt in 2022 een vervolg.

Elk jaar vallen stadsbomen uit door ziekten, plagen, storm en ouderdom. Dit jaar ging het om bijna 1.300 bomen. Ter vervanging zijn dit jaar ook circa 1.300 stadsbomen herplant om het bomenbestand op peil te houden.

De tweede tranche van het populierenvervangingsproject is bijna afgerond. Hierdoor is de stad weer een stukje veiliger geworden. De afgelopen 2 jaar zijn circa 2.200 populieren gekapt en/of gekandelaberd. In 2021 zijn 1.100 nieuwe bomen geplant. De resterende aanplant volgt in 2022.
Het aantal geregistreerde stadsbomen steeg dit jaar licht naar 121.000 stuks.  

Aziatische duizendknoop
De aanpak van de aziatische duizendknopen in de grote groengebieden Westduinpark, Marlot en Clingendael, laat direct goede resultaten zien (RIS 310897). Hierbij is gekozen voor een gecombineerde aanpak van uitgraven, uittrekken en saneren en het monitoren van de ingrepen. Hier is € 0,3 mln. aan besteed.

Extra groen
In 2021 heeft Den Haag het Nederlands kampioenschap tegelwippen gewonnen (zie verder programma 3).
Met de inzet van het budget voor Extra Groen zijn 15 locaties vergroend, nog in uitvoering of zijn plannen gemaakt voor realisatie in 2022. Met dit specifieke budget is dit jaar 5.800 m2 extra groen gerealiseerd zoals bij de Morgenzonlaan, Tak van Poortvlietstraat, Jonathanstraat en Groen van Prinsterenlaan. Daarnaast is ook nieuw groen aangelegd in de uitbreidingswijken zoals Vroondaal.

In 2021 is ook een digitale kansenkaart voor vergroening gemaakt. Dit is een werkversie en basiskaart waar vergroeningskansen voor de gehele stad in zijn opgenomen. Voor het stadsdeel Scheveningen en de wijken Transvaal, Schilderswijk, Stationsbuurt, Groente-en Fruitmarkt en Rivierenbuurt zijn de kansen verder uitgewerkt in schetsideeën. Dit vormt een basis voor een gesprek met de stad voor het realiseren van de kansen.

Grote groengebieden
Na de vaststelling van het beheerplan Scheveningse Bosjes (RIS 307578) zijn in de zomer van 2021 de werkzaamheden in het veld toegelicht aan het publiek. Hierbij is stilgestaan bij de maatregelen vanuit het project Gebiedssignatuur en paden. Het definitief ontwerp van de Gebiedssignatuur en paden is opgeleverd. Na een consultatiebijeenkomst van belanghebbenden is ook het beheerplan van de Nieuwe Scheveningse Bosjes in concept klaar.

In het Westduinpark is het project omvorming zandpaden gerealiseerd waardoor de toegankelijkheid voor mindervaliden is verbeterd.   

Via een participatietraject voor de nota Zuiderpark zijn de waarden van het park bepaald. De wensen, kansen en ideeën zijn opgehaald en in bouwstenen vertaald. Er is bewust gewacht om een aantal participatiebijeenkomsten “live” te doen. Daarmee is er enige vertraging ontstaan in de planning. De uitkomsten vormen de basis voor de nota die we in 2022 opleveren.

De eerste borden van een nieuwe uniforme ‘bordenfamilie’ zijn in het Westduinpark en in de Scheveningse Bosjes geplaatst. Het doel is in de grote groengebieden een duidelijke en uniforme uitstraling te realiseren. Onderdeel van de bordenfamilie zijn de naamborden van de gebieden, de entree- en themaborden en borden met huisregels.  

Voor Wapendal is een kwaliteitsimpulsplan voorbereid. Dit plan wordt onderdeel van het nieuwe Natura2000-beheerplan voor Westduinpark en Wapendal. Het wordt integraal opgenomen in het beheerplan van de Provincie Zuid-Holland zodat een gezamenlijk vergunningstraject en cofinanciering mogelijk is.

Regionaal groen
De gemeente was in 2021 ambtelijk en bestuurlijk actief aan de landschapstafels Hof van Delfland en Duin, Horst en Weide. Ook hebben we actief meegewerkt aan het verkrijgen van de status Nationaal Park Hollandse Duinen.

Concreet zijn de volgende resultaten behaald:

• De gronden van de landscheidingsdijk bij de Nieuwe Driemanspolder zijn aangekocht. De stedelijke groene hoofdstructuur is daarmee uitgebreid. Er is een verkenning voor de inrichting van het terrein gedaan. Ook is een Europese subsidieaanvraag ingediend.

• Met partners uit nationaal park Hollandse Duinen zijn diverse werkbijeenkomsten georganiseerd met thema's als recreatiezonering, poortontwikkeling en natuurontwikkeling.
• Een samenwerkingsovereenkomst met Dunea is gesloten voor de aanpak van Solleveld, Ockenburg, Madestein.
• Langs de Trekvliet is e en ecologisch lint gerealiseerd.
• In Duin Horst en Weidegebied hebben de tunnels van de Raaphorstlaan en Kniplaan een muurschildering gekregen. Hierop zijn afbeeldingen te zien van natuur en cultuurhistorie in het gebied. Ook is de Prins Frederikparkenroute klaar.
• Het r ecreatief rondje Meerpolder is klaar, evenals de aanleg van de moerasparels bij Zoetermeer.

• In de Loozone is bij Vreugd en Rust een narcissenroute gemaakt.
• In Meijendel nabij TNO is een opschoonactie uitgevoerd en zijn nieuwe borden geplaatst.
• Ook dit jaar is gewerkt binnen de pijlers van de stichting Groenfonds Midden-Delfland aan de stad-land relatie. Diverse initiatieven hebben gebruik gemaakt van de subsidieregeling ‘ Verwa arden van het agrarisch landschap’ . Ook is aandacht gevraagd voor de kringloopboeren van Midden-Delfland. Deze agrariërs zijn bewust bezig met het sluiten van bodem-plant-dier-mest kringlopen op hun bedrijf, om zo bij te dragen aan de verduurzaming van de landbouw.

Strandbeleid
In 2021 is besloten om de jaarrondexploitatie op het strand (RIS 308471) niet uit te breiden. Wel kunnen er jaarrond 2 reddingsposten worden geplaatst: 1 op het Noorderstrand en 1 op het Zuiderstrand. Hiermee wordt de strandveiligheid het hele jaar beter. Daarnaast is er besloten ruimte te bieden aan jaarrondexploitatie van het beachstadion.
Ook is in 2021 onderzoek gedaan naar het toevoegen van voorzieningen op het strand, zoals meer toiletten, stranddouches en watertappunten. Deze zullen in 2022 worden gerealiseerd. 
Verder was er een pakket steunmaatregelen beschikbaar voor de strandpaviljoenhouders die meer dan 30% omzetverlies hebben geleden als gevolg van de coronamaatregelen. Ook hebben ze meer ruimte gekregen voor de terrassen en mochten de strandpaviljoens in de winter op het strand blijven staan. 

Stadsboerderijen
In 2021 zijn de 10 Haagse stadsboerderijen zo veel mogelijk open geweest voor bezoekers. Daarmee fungeren ze als ontmoetingsplekken voor Hagenaars van alle leeftijden. Niettemin waren ze door de coronamaatregelen tot medio mei gesloten. Dit heeft effect gehad op het aantal bezoeken en de hoeveelheid lessen voor het basisonderwijs. De lessen zijn normaal gesproken vaak in het voorjaar, maar gingen dit jaar niet door.

De stadsboerderijen konden de inzet van vrijwilligers, het bieden van stageplekken voor mbo-opleidingen en verschillende activiteiten voor buurtbewoners dit jaar wel door laten gaan. Tijdens de sluiting was het ook mogelijk om grondstoffen in te leveren, zoals gebruikt vet, kleding en elektrische apparaten

• Bezoekers: ongeveer 185.000
• Lessen: 126
• Activiteiten: 76
• Inlevercijfers grondstoffen: ongeveer 8.000 kg vet en 7.000 kg elektronische apparaten
• Vrijwilligersinzet: 5.368 uur
  

Voor de exploitatie van de stadsboerderijen is € 1,9 mln. besteed, waarvan € 1,3 mln. aan personeelskosten.

Riool- en waterzuivering
De gemeente zorgt voor een doelmatige inzameling en transport van afvalwater en hemelwater om de volksgezondheid en het milieu te beschermen en wateroverlast te voorkomen. Ook heeft de gemeente een zorgplicht voor grondwater. Dit is geregeld in het Gemeentelijk Rioleringsplan 2021-2025 (RIS306620). Dit plan is in het eerste kwartaal van 2021 door de raad vastgesteld.

Dit jaar is circa 12,5 km riolering vervangen en 4 hectare afgekoppeld. In 2021 is circa € 12,6 mln. in rioolvervanging en -verbetering geïnvesteerd. De rioolvervangingen zijn zoveel mogelijk tegelijk met andere onderhoudswerkzaamheden en herinrichtingsplannen (werk-met-werk) aangepakt.

Ook zijn in 2021 werkzaamheden uitgevoerd op het gebied van onderhoud, reiniging en inspecties. Het gaat daarbij om zaken als het inspecteren en reinigen van de hoofdriolering en kolken, het vervangen van rioolhuisaansluitingen en drainage en het uitvoeren van rioolrenovaties, het plaatsen en onderhouden van pompen en installaties.Aan beheer en onderhoud besteedde de gemeente in 2021 circa € 13,9 mln. Er is samengewerkt met afvalpartijen in de regio en er is gezamenlijk onderzoek uitgevoerd naar de afvalwaterketen binnen de zuiveringskringen Harnaschpolder en Houtrust.

Leefbaarheid

Een leefbare stad is belangrijk, zodat het in de stad voor iedereen prettig wonen, werken en recreëren is. In 2021 is € 18,4 mln. uitgegeven, voornamelijk aan de handhaving in de buitenruimte met als doel het gedrag van mensen zodanig te beïnvloeden dat er een positieve bijdrage wordt geleverd aan de leefbaarheid van Den Haag. Vanaf 2021 zijn hiervoor extra middelen (€ 0,5 mln.)  beschikbaar. In de nota Handhaving Buitenruimte (RIS 307104) staat wat dit concreet betekent. Namelijk dat dit geld gaat naar het intensiveren van de bestuursrechtelijke handhaving en informatiegestuurd werken.

Welke activiteiten zijn in 2021 uitgevoerd?

• Een nieuwe Nota Handhaving (RIS 307104 ) is opgesteld, waarin de handhavingsdoelstellingen zijn vastgelegd.
• De handhavers zijn, naast voor leefbaarheidstaken, ingezet voor het handhaven van de Tijdelijke wet maatregelen COVID-19 in het kader van de volksgezondheid.
• De handhavers leverden een belangrijke bijdrage aan het programma Toekomst Scheveningen badplaats (RIS 308245 ).
• In 2021 is verder gewerkt aan het toepassen en versterken van informatiegestuurd- en gebiedsgerichtwerken. Er is binnen de beschikbare capaciteit en met inachtneming van de inzet op de Tijdelijke wet maatregelen COVID-19, aandacht besteed aan het aanpakken van de grootste ergernissen van bewoners, ondernemers en bezoekers van Den Haag.
• De samenwerking met de politie was intensiever vanwege de inzet op de Tijdelijke wet maatregelen Covid-19. Aansturing van de brede handhavingsteams op de stadsdelen ligt bij de politie.
• Alle handhavers hebben een bodycam gekregen.

Regionaal fietsdepot
Het Fietsdepot Haaglanden is een initiatief van de gemeente Den Haag, Leidschendam-Voorburg, Delft en Pijnacker-Nootdorp. Het depot maakt sinds enkele jaren tijdelijk gebruik van een gemeentelijk pand aan de Junostraat. Vanwege de ontwikkeling aan het Junopark blijft het Fietsdepot minstens 5 jaar op de Mercuriusweg 4 In de loop van het tweede kwartaal van 2022 verhuist het depot naar de nieuwe locatie.

In 2021 zijn 21.506 fietsen uit de buitenruimte verwijderd. Het gaat om 5.495 fietswrakken, 10.173 achtergelaten fietsen en 5.388 fout, hinderlijk of gevaarlijk gestalde fietsen. Het aantal fietsverwijderingen is hoger dan in 2020, maar lager dan vóór de coronapandemie.

Dierenwelzijn
In 2021 is de nota Dierenwelzijn vastgesteld (RIS 307253). De gemeente werkt samen met dierenwelzijnspartners om dierenwelzijn zichtbaar te verbeteren. De gemeente zorgt voor het vervoer en de opvang van gevonden en gewonde (wilde en/of huis)dieren. Daarnaast zorgt de gemeente ervoor dat op een diervriendelijke manier de zwerfkattenpopulatie in Den Haag wordt beperkt. De gemeente werkt graag samen met de dierenwelzijnsorganisaties in de stad. Zo is de klankbordgroep Dierenwelzijn in 2021 van start gegaan en is het Huisdier Informatie Punt uitgebreid met de recent toegetreden Koninklijke Hondenbescherming.

In 2021 is € 0,1 mln. eenmalig extra beschikbaar om de verwachte toename van gevonden huisdieren als gevolg van corona in de opvang te betalen. Dit geld is ook gebruikt om minima met huisdieren te ondersteunen als ze hoge medische kosten hebben. De Dierenbescherming, de gemeente en de dierenartsen hebben samen een chipactie voor katten mogelijk gemaakt. De chipactie is er voor mensen voor wie de medische kosten om hun kat te chippen te hoog zijn. Er zijn circa 1.000 chips gezet. Ook ondersteunt de gemeente diverse dierenwelzijnsorganisaties die te maken hebben met het aantal opgevangen dieren en dieren die langer in de opvang verblijven door corona.

Markten

De gemeente is verantwoordelijk voor het beheer en de exploitatie van de Haagse markten. In 2021 hebben we in het kader van de normalisatie van de kiosken (RIS 283882) het grootste deel van de controle op de omgevingsvergunning uitgevoerd. Ook is de handhaving op de vergunningseisen voorbereid.

De gemeente is verder gegaan met het onderzoek naar de toekomstvisie van de Haagse Markt (RIS 303122) en de verkenning naar de verzelfstandiging, in samenwerking met de marktondernemers. De plaatsing van zonnepanelen is gestart. Er wordt daarbij rekening gehouden met het eventueel later plaatsen van een droogloop-overkapping.

Ongediertebestrijding
Ratten en wespennesten in de openbare ruimte zijn in opdracht van de gemeente door de Haagse Milieu Services (HMS)bestreden. De rattenoverlast was ook in 2021 gericht op het voorkomen, opruimen en bestrijden van ratten. Dit doet de gemeente samen met woningbouwcorporaties, bewoners en ondernemers. De HMS heeft meer dan 700 meldingen van rattenoverlast in behandeling genomen. Ook in 2021 is een groot aantal lokdozen in de openbare ruimte en binnentuinen geplaatst.