Stadsontwikkeling en wonen

Beleidsverantwoording per activiteit

 
1. Algemeen
Stadsvernieuwing
Onder stadsvernieuwing horen verschillende taken. Zo faciliteert de gemeente particuliere initiatieven voor het realiseren van woningen, bedrijven en kantoren. Ook vallen ruimtelijke ingrepen die niet gericht zijn op de uitgifte van de bouwrijpe grond hieronder. Denk aan werkzaamheden voor ingrepen in de publieke ruimte en het faciliteren en begeleiden van woningprojecten.

Bouwgrondexploitaties
Bouwgrondexploitaties richten zich op de uitgifte van gronden die de gemeente bouwrijp heeft gemaakt. In totaal heeft de gemeente ongeveer 45 bouwgrondexploitaties binnen deze categorie. Het gaat om gemeentelijke grondexploitaties en grondexploitaties die in samenwerking met andere partijen worden gevoerd (verbonden partijen).

Risico’s
Kijkend naar de risico’s die binnen de portefeuille worden voorzien, is de prognose dat de reserve Grondbedrijf tot 2026 van voldoende omvang is om risico’s en afbouwende structurele afdracht te kunnen opvangen. Op basis van de Verordening Beheersregels Grondexploitaties en Strategisch bezit wordt de ontwikkeling van de RGB beschouwd over een periode van 5 jaar. Het benodigde weerstandsvermogen om de risico’s / bestemmingsreserves te kunnen dekken en de vastgestelde jaarlijkse afdracht aan het huidige budgettair kader voor een periode van 5 jaar wordt afgezet tegen de huidige reserve. Het benodigd weerstandsvermogen is bepaald op € 39,2 mln. in 2026 en de reserve Grondbedrijf is hiermee van voldoende omvang om dit op te vangen. Verder toelichting hierover is terug te vinden in de paragraaf Grondbeleid.

2. Stadsvernieuwing en bouwgrondexploitaties inclusief De Kust Gezond

De Kust Gezond

Noordboulevard
In het eerste kwartaal van 2021 zijn de 3 kiosken en de inrichting rondom het permanente paviljoen opgeleverd. Verder is bij de paviljoens een aanvullende oplossing gevonden voor de afvoer van regenwater bij zeer zware regenbuien.

Middenboulevard
Het ontwerp en budget van de Middenboulevard zijn in 2021 aangepast. Dit is gebeurd om de doelstellingen van de Middenboulevard te kunnen realiseren zonder afhankelijk te zijn van de ontwikkelingen met het kelderdak van het project Vitalizee. Het aangepaste definitief ontwerp Middenboulevard is vastgesteld in de Raad, inclusief budgetwijziging.

Nadat eind 2020 is de lopende aanbesteding ingetrokken is, is en een nieuw aanbestedingstraject gestart. De aanbestedingsvorm was gericht op het instellen van een bouwteam waarin de gemeente, de aannemer en
ondernemers bij de boulevard gaan samenwerken. Zo willen we de boulevard zo aantrekkelijk mogelijk houden voor publiek en ondernemers. Eind 2021 is het instellen van dit bouwteam gegund.

Los van de realisatie van de Middenboulevard is het tunneltje gesloopt dat van het Kurhaus naar Vitalizee. De kosten hiervan vallen onder het project Kurhaus e.o.

Dr. Lelykade bedrijvengebouw
Aan de zeezijde van de Dr. Lelykade komt een nieuw bedrijfsgebouw voor maritieme bedrijvigheid in combinatie met een hotelfunctie. Ontwikkelaar Vastint Hospitality BV wil hier het plan ‘Scheveningse Kaai’ realiseren. De uitvoering hiervan is in afwachting van een ingesteld beroep tegen de omgevingsvergunning. Over het ontwerp voor de openbare ruimte rondom het nieuwe bedrijfsgebouw vindt overleg plaats met de Belangenvereniging Schevenings Havengebied en de Bewonersorganisatie Havenkwartier.

Vuurtorenweg 35-37
Op de locatie van het voormalige kantoorgebouw van Rijkswaterstaat is in juni 2021 door Kondor Wessels Vastgoed gestart met de bouw van het appartementencomplex Lumen. Het plan omvat 69 appartementen in verschillende woningtypen en een ondergrondse parkeerkelder. In 2021 is de ontwikkelaar door de gemeente gewezen op het belang van goede communicatie met de buurtbewoners. De ontwikkelaar heeft hieraan meer aandacht gegeven. De gemeente heeft in de verdere realisatie van dit project alleen een faciliterende rol en zal blijven toezien op goede communicatie.

Noordelijk Havenhoofd
Het Inntel hotel is op 1 maart 2021 geopend. Aan de Visafslagweg zijn tijdelijke parkeerplaatsen voor het hotel aangelegd door VolkerWessels Vastgoed en in beheer genomen door de gemeente. Ook is aan de voorzijde van het hotel een windscherm geplaatst. De eerste fase van de bedrijfshallen van 3xVIS is in het voorjaar 2021 opgeleverd. De omgevingsvergunning van de parkeergarage is verleend en onherroepelijk.

De omgevingsvergunning van plan Duinpaviljoens is verleend, maar tegen deze vergunning lopen enkele bezwaren.
Het college zal haar voornemen hoe om te gaan met deze bezwaren kenbaar maken aan de commissie Ruimte alvorens tot een besluit op de bezwaren over te gaan.

De omgevingsvergunning voor het nieuwe boothuis van de KNRM en horeca voor Simonis is begin 2021 onherroepelijk geworden. De gronduitgifte heeft plaatsgevonden en er is gestart met de voorbereidende werkzaamheden voor het nieuwe boothuis en de horeca. De nieuwbouw wordt in 2022 opgeleverd.

United Fish Action (UFA)
In 2021 is er inhoudelijke overeenstemming bereikt over de ontwikkelovereenkomst. UFA heeft deze voorgelegd aan haar raad van commissarissen en aandeelhouders. Er is gezamenlijk onderzoek gedaan naar de staatssteunrechtelijke aspecten van de afspraken. Op basis van de uitkomsten van dit staatssteunonderzoek wordt nu ingezet op de meldingsprocedure bij de Europese Commissie. Afhankelijk van het oordeel van de Europese Commissie kan de ontwikkelovereenkomst gesloten worden.

Palace Promenade
Een (herontwikkeling van) Palace Promenade is zeer gewenst door zowel de eigenaar als de gemeente. Deze moet aansluiten op de andere projecten in de omgeving. In 2021 overlegde de gemeente met Strandweg Vastgoed B.V./Hommerson om tot een nota van uitgangspunten te komen. Voordat deze kan worden afgerond is eerst participatie nodig.

De Pier
Kondor Wessels Vastgoed – opstalhouder van de Pier – heeft de laatste aanvullende onderzoeken naar de bouwtechnische staat van de Pier verricht. Met deze onderzoeken kan beter worden ingeschat wat de resterende levensduur van de Pier is en hoeveel het kost om de Pier te herstellen. Dit biedt ook inzicht in de toekomstmogelijkheden van de Pier. Bij het verkennen van de toekomstmogelijkheden zal participatie een belangrijke rol spelen.

Scheveningen Havenconvenant
Op 17 juli 2020 heeft het college samen met de Bewonersorganisatie Havenkwartier en de Belangenvereniging Schevenings Havengebied het Convenant Scheveningen Haven ondertekend. Nu kan gewerkt worden aan een gezamenlijk toekomstperspectief voor de haven. Gestart in 2021: een extern haalbaarheidsonderzoek naar uitbreidingsmogelijkheden tot 2040 van visserij, offshore, zeil/jacht en maritiem-gerelateerde innovatie activiteiten op Scheveningen. Ook is een onderzoek gestart naar de aansturing van het dagelijks beheer in de haven om dit te verbeteren en effectiever te maken. Beide onderzoeken bevinden zich in de afrondende fase. Verder is de bestaande walstroomvoorziening geëvalueerd en is een inventarisatie gestart om walstroom in de Derde Haven mogelijk te maken.

Scheveningen Haven Norfolk
Het voormalig Norfolkterrein ontwikkelt zich snel tot een nieuwe wijk aan de Scheveningse haven met circa 700 woningen en circa 10.000 m2 bedrijvigheid, horeca en commerciële ruimte. De ontwikkeling is over de helft. Begin 2021 is het appartementencomplex ZeeZicht (45 appartementen met commerciële plint) opgeleverd. Na de zomer van 2021 zijn de eerste bewoners ingetrokken in het appartementencomplex ZuidHaven (60 appartementen met commerciële ruimten en 9 eengezinswoningen). In januari 2021 is gestart met de vernieuwing van de kadewand langs de Derde Haven. De kadewand is verlengd, zodat er 2 woonblokken gerealiseerd kunnen worden. Ook is de kadewand deels verlaagd om haven-gebonden bedrijvigheid mogelijk te maken. De werkzaamheden bevinden zich in de afrondende fase.
Er heeft een marktconsultatie plaatsgevonden naar de verplaatsing en het circulair ontmantelen van het Zuiderstrandtheater. Vervolgens is een aanbestedingsprocedure gestart voor de verkoop, demontage en herbouw op een nieuwe locatie. De kantoren van het Zuiderstrandtheater aan de Hellingweg zijn eind 2021 gesloopt. De bushalte van Bus 28 is hierheen verplaatst om de bouw van het appartementencomplex ZuidKade mogelijk te maken.

Vitalizee
Het Legoland Discovery Centre, gevestigd in het Vitalizee-gebouw, heeft vanwege corona haar deuren pas in 2021 officieel kunnen openen. In 2021 is gezocht naar een oplossing voor het gebrek in de constructie van het kelderdek. De ontwikkelaar is verantwoordelijk voor het gebrek en was daarvoor al in gebreke gesteld. Vanwege het uitblijven van een oplossing is een gerechtelijke procedure gestart.

Kijkduin Bad

Kijkduin Bad, Atlantic Hotel (A2)
Ontwikkelaar BoHa werkt aan de vernieuwing en uitbreiding van het hotel NH Atlantic met een parkeergarage eronder. Deze ontwikkeling zit nog in de vergunningsprocedure.

Kijkduin Bad, Nieuw Kijkduin (A1)
Vanaf eind 2020 zijn gefaseerd de eerste bouwblokken opgeleverd van de nieuwbouwontwikkeling. Het gaat om 3 bouwblokken voorzien van winkels, woningen, horeca en een deel van de ondergrondse parkeergarage. In de zomer van 2021 vond de opening van het foodcourt plaats en startte officieel de tweede en laatste fase van de nieuwbouwontwikkeling.

Kijkduin Bad, Entree en Fietsenstalling (EeF)
Het ontwerp van de Entree en Fietsenstalling is zo aangepast dat deze volledig op gemeentegrond ligt en dus aangelegd kan worden. Voor het beroep tegen de omgevingsvergunning is in de zomer van 2021 een reparatiebesluit gepubliceerd. Door het vaststellen van de programmabegroting 2022-2025 (RIS 308950) zijn de benodigde extra middelen definitief aan het projectbudget toegekend. Dit is een belangrijke mijlpaal in de planning om september 2022 te starten met de werkzaamheden. De aanbesteding is gestart.

Kijkduin Bad, Openbare ruimte
Het plan voor de openbare ruimte is aangepast zodat alle functies op gemeentegrond geprojecteerd worden. Het plan is uitgewerkt tot een voorlopig ontwerp. Dit wordt opnieuw ter visie gelegd voor de zomer van 2022. De besluitvorming wordt opnieuw doorlopen.

Begin 2021 is de kruising Kijkduinsestraat/Deltaplein voorzien van een tijdelijke inrichting van de openbare ruimte. Doel: meer verkeersveiligheid en overzichtelijkheid.

Loosduinen

Ontmoetingskerk
Voor het nieuwbouwplan Loos met 78 woningen op de plek van de Ontmoetingskerk heeft de Raad in maart 2021 ingestemd met de bestemmingswijziging (RIS 308017). In augustus 2021 is de bouwvergunning voor dit plan gepubliceerd. Er liggen nog enkele beroepschriften bij de rechtbank. De sloop van de kerk staat het voorjaar 2022 op de rol.

Monsterseweg-Madesteinweg (voormalige ADS-velden)
De voormalige ADS-velden op sportcomplex Madestein worden omgevormd naar woningbouw. Uit deze ontwikkeling worden grondopbrengsten gegenereerd om aan de verplichtingen te voldoen uit de overeenkomst met Ontwikkelingscombinatie Wateringse Veld. Om te voldoen aan de motie Betaalbaar wonen (RIS 301865) heeft planoptimalisatie plaatsgevonden. Hierbij is uitgegaan van behoud en versterking van de stedelijke groene hoofdstructuur waar het gebied deel van uitmaakt en aan inpassingsmogelijkheden voor parkeerfaciliteiten die nodig zijn voor het sportcomplex.

Het woonconcept bestaat uit geschakelde woningen in bosvakken. Dit concept is doorontwikkeld tot een inclusieve woonvorm van kwadrantwoningen met meerdere prijsklassen. Zo komen er voldoende betaalbare woningen.

Monsterseweg- Parnassia Bloemendaal
In de planvorming voor 250 woningen op het Parnassiaterrein aan de Monsterseweg is het stedenbouwkundig plan aangepast aan de stedelijk groene hoofdstructuur langs de Monsterseweg. Met Parnassia is afgesproken om het woningbouwprogramma op deze locatie op te nemen in een breder pakket aan afspraken. Die gaan over de locaties Rosenburg (fase 2) en de toekomstige ontwikkeling van de Leggelostraat. Hiermee wordt het mogelijk woningen te realiseren voor doelgroepen uit de zorg op Rosenburg en betaalbare woningen te leveren aan de Leggelostraat. Het woningbouwprogramma op de locatie Bloemendaal past hierdoor beter bij de stedenbouwkundige mogelijkheden van het terrein. Het parkgedeelte voldoet aan de stedenbouwkundige en ecologische kwaliteit en heeft ontsluitingen voor langzaam verkeer. De verbinding van Zee tot Zweth wordt opgenomen over het parkgedeelte.

Kijkduin Binnen – Schapenatjesduin (B2)
Medio 2021 is Arcade gestart met de bouw van 2 appartementencomplexen met circa 70 sociale woningen.

Kijkduin Binnen – Hoek Wijndaelerweg (C2)
Vanwege de complicerende factor van veiligheidseisen als gevolg van het gasvulpunt van het naastgelegen benzinestation is deze opgave niet haalbaar. In de directe nabijheid van het grondexploitatie gebied wordt gezocht naar een oplossing.

Laak

Omgevingsplan Binckhorst
De Raad van State heeft op 24 november 2021 uitspraak gedaan over het omgevingsplan Binckhorst. Met deze uitspraak is het omgevingsplan grotendeels onherroepelijk geworden. Daarmee is de weg vrij voor de realisatie van de eerste 5.000 woningen en alle overige activiteiten die het omgevingsplan mogelijk maakt. Slechts op een paar kleine punten heeft de Raad van State de gemeente opgedragen om binnen 26 weken een nieuw besluit te nemen (te noemen: herstelbesluit 1C).

Binckhorst Noord-West
Van het plan BoogieWoogie is de omgevingsvergunningaanvraag in februari 2022 ingediend. De sloop van het Badgergebouw zal daarom naar verwachting in 2022 plaatsvinden. De planontwikkeling van de Bincker loopt. Ook de Verlengde Velostrada (No Regret) wordt verder uitgewerkt. Voor het afvalcluster is nog geen visie vastgesteld. Dit gebeurt in 2022. Een ontwikkelaar is gestart met de planontwikkeling op de locatie Jongeneel. Het is de bedoeling dat Jongeneel terugkomt na de herontwikkeling.

Trekvlietzone
In 2021 is gewerkt aan verschillende bouwprojecten. Een aantal locaties zijn gesloopt. MOOOF is verhuisd naar een andere locatie in de Binckhorst en er is een start gemaakt met de sloop van het voormalige defensiegebouw. Naast de omgevingsvergunning voor het kinderdagverblijf van Kindergarden in het kasteel Binckhorst, heeft ook BinckCityPark nu een omgevingsvergunning. De watergang bij het kasteel is gegraven en het grondwerk is uitgevoerd om plaats te maken voor riolering, kabels en leidingen en de bouwweg. Zo is dit deel van de Binckhorst voorbereid op de bouwwerkzaamheden in het gebied.

De kasteeltuin is in een ontwerp uitgewerkt en ligt ter inzage. Uitvoering: 2022. Voor de kadeconstructie bij het Junoblok zal begin 2022 gestart worden met de vervanging. Daarna wordt de openbare ruimte rondom Junoblok opnieuw ingericht. In 2021 is de aanbesteding hiervoor afgerond en is gestart met alle voorbereidingen.
Het Ruimtelijk Raamwerk Trekvlietzone is tot voorlopig ontwerp uitgewerkt en gedeeld met de omgeving. Het is een nieuw ruimtelijk kader dat laat zien wat nodig is aan buitenruimte voor een goede wijk. Het laat ook zien dat het mogelijk is een goed stuk stad te realiseren met ruimte voor woningen en voorzieningen. De visie voor Trekvlietzone Noord is gestart. Hierin zit ook de ontwikkeling van voorzieningen.

Begin 2022 is het laatste woongebouw op Binckeiland klaar. In 2021 heeft de gemeente veel afgestemd over de openbare ruimte van Binckeiland. Daarnaast is een definitief ontwerp gerealiseerd voor de Broekslootzone en zijn de vergunningen hiervoor aangevraagd. Uitvoering is in 2022.

Begraafplaats- en spoorboogzone
De eerste bouwactiviteiten in de Begraafplaats- en Spoorboogzone zijn zichtbaar. De bouw van Pegasus (100% sociaal) is gestart en de voorbereidingen voor de bouw van het eenheidsbureau van de politie zijn in
volle gang. Voor de Begraafplaats- en Spoorboogzone is opdracht gegeven tot een integrale ontwikkelstrategie, in vervolg op de eerder gemaakte economische visie Made in Den Haag. De ontwikkelstrategie geeft antwoord op de vraag: hoe kan deze economische visie, gecombineerd met de andere opgaven en ambities, hier daadwerkelijk gerealiseerd worden?

Regelmatig vinden in dit gebied gesprekken plaats met ondernemers over hun eigen initiatieven. In september heeft het samenwerkingsverband Bincks Groen de Carweide, een kavel aan de Binckhorstlaan, in bruikleen genomen. Deze kavel is deels als parkeerterrein ingericht en deels met groen. De parkeerplaatsen zullen verhuurd worden aan de huurders van kantoorpanden zodat de kantoorruimten beter te verhuren zijn.

Binckhaven
De transformatie van dit deelgebied is in volle gang. Zo is er medio 2021 gestart met de bouw van de projecten Frank is een Binck en Elara. Ook is het bouwterrein voor Nova gereed gemaakt. Voor de projecten Nieuwe Hallen Fase 1 en One Milky Way zijn in 2021 de laatste aanpassingen gedaan voor de omgevingsvergunning. Verder is de transformatie van de nieuwe innovatie hub De Titaan bezig en is de tenderprocedure voor de verkoop inmiddels afgerond. Met De Titaan komt er ruim 11.000 m2 bruto aan ruimte voor bedrijvigheid bij. Oplevering staat gepland voor augustus 2022. MOOOF is in 2021 verhuisd van de Trekvlietzone naar de Binckhaven en heeft zich gevestigd aan de Saturnusstraat. In het pand zitten verschillende voorzieningen, waaronder 2 huisartsenpraktijken.

Laakhavens

Gebiedsontwikkeling HS/Laakhavens
Voor het gebied HS/Laakhavens is gestart met het opstellen van een integrale nota van uitgangspunten ontwikkelvisie (gebieds NvU), die als ruimtelijke kader zal dienen voor de gebiedsontwikkeling van het gebied. Het is een verdere uitwerking van de structuurvisie voor het Central Innovation District (CID-RIS 307135) en een gebiedsgerichte visie op de ontwikkeling van dit deel van de stad. Het gaat om de gebieden Laakhaven Hollands Spoor en Laakhaven Centraal.

Zoals in de gebiedsagenda College Campus is vastgelegd (RIS 301329), wordt hier in de komende 20 jaar een gemengd, hoogstedelijk gebied ontwikkeld. Er komen circa 9.000 woningen, kantoren, hoogwaardige openbare ruimte en alle bijbehorende voorzieningen zoals nieuwe scholen, winkels, speelplekken en recreatieve voorzieningen. In 2021 zijn diverse onderzoeken afgerond die nodig zijn om de evenwichtige ontwikkeling van het gebied vorm te geven. Daarnaast is een participatietraject gestart.

De openbare ruimte van Laakhavens vormt uiteraard een belangrijk onderdeel van het stedenbouwkundig raamwerk. Hiervoor is een integrale visie opgesteld gebaseerd op de groen- en speelnormen uit de structuurvisie voor het Central Innovation District. In het planvormingsproces is afgestemd met belanghebbende partijen. Met nutsbedrijven is gesproken over de ondergrondse infrastructuur en met de initiatiefnemers over een goede aansluiting op het vastgoed. De verdere uitwerking naar herinrichtingsplannen volgt op de inmiddels vastgestelde principes en uitgangspunten voor de openbare ruimte.

Vergroening  Hollands Spoor Kwartier en Waldopstraat
Het schetsontwerp voor de herinrichting van de Stadscampus Hollands Spoor is afgelopen jaar ambtelijk getoetst en gedeeld met belanghebbende partijen in het gebied. De reacties worden meegenomen in de verdere uitwerking, waarbij de belanghebbenden uiteraard worden betrokken. Met de bewonersvereniging is samengewerkt aan verbeteringen in de tijdelijke situatie tot aan de realisatie van het plan.

In het kader van het bestemmingsplan Spoorzone Hollands Spoor is nader onderzoek gedaan naar de effecten van de verschillende bouwplannen in het gebied. Het gaat om de gevolgen van de gebouwen voor de wind in dit gebied. Ook is een milieueffectrapportage opgesteld. Voor het deelproject Escher Gardens (voormalig Kiss & Ride-kavel) ligt nu een voorlopig ontwerp.

Op 25 november 2021 heeft een meerderheid van de Raad ingestemd met het raadsvoorstel ‘Investeren in een groen Hollands Spoor Kwartier’ (RIS 309486). Hiermee is de gemeentelijke cofinanciering van € 17 mln. uit Enecomiddelen veiliggesteld. Dit is een voorwaarde voor de bijdrage van € 20,3 mln. van het
ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties in het kader van de Woningbouwimpuls. Dit is een mijlpaal voor de doorontwikkeling van het Hollands Spoor Kwartier en de investeringsopgave die er ligt voor de mobiliteitstransitie en de vergroening van de openbare ruimte. Naast de transformatie van de Waldorpstraat naar een groene stadsboulevard, maken ook de Stadscampus Hollands Spoor en Haagvlietpoort deel uit van deze businesscase.

Stationspostkantoor
Het Stationspostkantoor is op 1 juni 2021 opgeleverd. Op 6 september is het gebouw in gebruik genomen als hoofdkantoor voor PostNL. De gemeente heeft een deel van de buitenruimte aan de Waldorpstraat tijdelijk ingericht. Het pand is nu goed bereikbaar voor voetgangers.

Waldorp Four
Tussen de Waldorpstraat en het spoor komen 4 woontorens. De ontwikkelaar IC Netherlands realiseert hier het plan Waldorp Four met 1.175 woningen, waaronder sociale- en studentenwoningen. De ontwikkelaar is nog in onderhandeling met woningcorporaties Arcade en DUWO, maar de omgevingsvergunning voor het plan is aangevraagd. In 2021 waren er workshopsessies en is het ontwerp aangepast, zodat het goed aansluit op beleid en wet- en regelgeving. Er wordt nog gewerkt aan een anterieure overeenkomst. Als deze begin 2022 wordt getekend, kan de bouw starten.

Haagvlietpoort
Binnen Haagvlietpoort spelen 4 bouwprojecten: Laakpoort, de Drie Hoefijzers, Struijck II en parkeerplaats Dintelstraat.

In 2021 is het bouwplan voor Laakpoort (The Grace) aangepast, in samenspraak tussen gemeente en initiatiefnemer. Er zijn oplossingen voor de windhinder gevonden en de logistiek rondom het gebouw is verbeterd. De vergunningverlening is hierdoor naar 2022 verschoven. Daarnaast heeft het schetsontwerp buitenruimte voor het plan verder vorm gekregen. In december was er een informatiebijeenkomst voor de buurt.

De afhandeling van de omgevingsvergunning voor fase 3 van de Drie Hoefijzers is vertraagd en zal in 2022 verder worden afgerond.

In verband met het onderzoek van de gemeente en ProRail naar de toekomstige sporen lay-out in Den Haag wordt voor de projecten Dintelstraat en Struijck II onderzocht of woningbouw op deze locatie haalbaar is. De lay-out is onderdeel van het toekomstbeeld 2040 met een hogere treinfrequentie tussen Den Haag CS en Delft/ Schiedam/ Rotterdam/ Dordrecht. Wat de daadwerkelijke mogelijkheden voor de beoogde woningbouwontwikkeling zal blijken uit de haalbaarheidsstudie.
Haagvlietpoort is onderdeel van de businesscase Hollands Spoor Kwartier. Dit staat in het raadsvoorstel ‘Investeren in een groen Hollands Spoor Kwartier’ (RIS 309486). Voor Haagvlietpoort betekent dit dat er financiële middelen zijn vrijgekomen om te investeren in de kwaliteit en vergroening van de openbare ruimte. Met deze dekking start nu ook de bestuurlijk besluitvorming met betrekking tot de herinrichting van de Hofwijckstraat.

Vijverhof
Aan het Leeghwaterplein in Den Haag is in opdracht van Altera Vastgoed N.V. de ‘Vijverhof blok 2 en 3’ gerealiseerd. Blok 2 biedt op de begane grond ruimte voor 2 commerciële ruimtes. Daarboven zijn op de 1e tot en met de 7e verdieping in totaal 56 appartementen gemaakt. Voor blok 3 is een enorme constructie over de ingang van de parkeergarage Q-park gebouwd. De begane grond en tussenverdieping hebben algemene ruimtes. Op de 1e tot en met de 9e verdieping zijn de 99 appartementen te vinden. In totaal gaat het om 155 middeldure huurappartementen vanaf € 752 per maand. De gebouwen zijn respectievelijk 25 en 31 meter hoog. Verder zijn de gebouwen gasloos, voorzien van zonnepanelen en aangesloten op de stadsverwarming.

Totaal gaat het om 155 middeldure huurappartementen vanaf € 752 per maand. De gebouwen zijn respectievelijk 25 en 31 meter hoog. Verder zijn de gebouwen gasloos, voorzien van zonnepanelen en aangesloten op de stadsverwarming.

Deze ontwikkeling maakt deel uit van het transformatieproject Vijverhof in de wijk Laakhaven-Hollands Spoor. De woontoren van 70 meter hoog met 481 studentenwoningen is onderdeel van dit transformatieproject. Het transformatieproject is een particulier initiatief.

Project MegaStores/The Embrace/Calandstraat
Met de nieuwe eigenaren van de megastores zijn procesafspraken gemaakt om de haalbaarheid te onderzoeken voor transformatie van de bestaande megastores naar nieuwbouw van een wijkwinkelcentrum, woonthemacentrum in combinatie met woningen en voorzieningen. Als dit haalbaar is worden de uitgangspunten opgenomen in de ontwikkelvisie Laakhavens. De procesafspraken staan in een intentieovereenkomst die eind 2021 is getekend. Ondernemers worden in dit proces betrokken. De gemeentelijke kavel Leeghwaterplein/hoek van der Kunstraat wordt ook in deze haalbaarheidsfase meegenomen.
Pal naast de megastores ligt de locatie Calandstraat waar met de eigenaar van het verouderde kantoor ‘Taalunie’ verglijkbare procesafspraken zijn gemaakt. Plan is een transformatie naar een bouwblok van 2 woontorens op een stedelijke laag van voorzieningen. De werktitel is: The Embrace. Deze ontwikkeling wordt in samenhang met de megastores afgestemd.

Omdat in het project The Grace de sociale huurwoningen na een periode van 20 jaar niet meer binnen het gereguleerde segment zullen vallen, zal een deel van deze sociale woningen worden gecompenseerd in project The Embrace.

Project NvU Verheeskade Fases 1 + 2 + 3
De deels leegstaande blokken aan de Verheeskade worden omgevormd tot bouwblokken met verschillende functies waaronder wonen, maatschappelijke voorzieningen en bedrijvigheid. Fase 1 en 2 van deze ontwikkelingen zitten in de planvormingsfase. In 2021 zijn gesprekken gevoerd om de plannen af te stemmen met het stedenbouwkundig raamwerk van de ontwikkelvisie Laakhavens. Daarnaast is er een windhinderonderzoek uitgevoerd en is gekeken naar de mogelijke programmering.

Voor fase 3 heeft de ontwikkelaar een plan ontwikkeld en een omgevingsvergunning ingediend. Het voorstel van MS Vastgoed bestaat uit 3 torens waarvan 1 toren van 240 meter hoog. Dit past niet binnen de kaders van de ontwikkelvisie Laakhavens. Juni 2021 heeft de ontwikkelaar een kortgedingprocedure gestart. In oktober van 2021 heeft de rechtbank een uitspraak gedaan in het voordeel van de gemeente. Momenteel wordt afgewacht of de ontwikkelaar over zal gaan tot het starten van een bodemprocedure. In de tussentijd blijft de gemeente openstaan voor een gesprek over een ontwikkeling die wel passend is in de visie van de gemeente.

Laakhaven-West
Afgelopen jaar is de Kop van Laak als één van de laatste grootschalige woningbouwontwikkelingen in Laakhaven-West opgeleverd. Deze ontwikkeling past in het bestaande spoortalud vlak naast de spoorweg. Het complex van 11 woonlagen is een nieuwe, hoog stedelijke eyecatcher met 77 appartementen en commerciële ruimte op de begane grond. De herinrichting van de openbare ruimte is grotendeels klaar. De Calandkade is de nieuwe looproute en er is nu een verblijfsplek langs het water.

Centrum

Amerikaanse Ambassade
In 2021 is gestart met het uitwerken van voorlopige voorstellen voor een nieuwe functie van de voormalige Amerikaanse ambassade. Een aantal scenario’s zal op basis van 3 criteria worden afgewogen: versterking Museumkwartier, financiële impact op de begroting en openbare aanbesteding.

Aan de huidige gebruiker Anna Vastgoed/West is voorgesteld dat zij tot 31 december 2022 gebruik kan blijven maken van het pand. Daarna is het contract maandelijks opzegbaar. Tot slot wordt de taakstelling die nu is opgenomen in de begroting 2021 doorgeschoven naar 2022 zoals staat vermeld in de begroting 2022-2025. De gemeenteraad zal een besluit nemen over de herontwikkeling op basis van een voorstel van het volgende college.

Renovatie Binnenhof
De gemeente heeft in 2021 op belangrijke thema's met het Rijksvastgoedbedrijf overlegd. Daarbij ging het over aanpassingen in de openbare ruimte, tijdelijke en definitieve maatregelen, de impact op de omgeving en de economische impact. De verhuizing in het zomerreces naar de tijdelijke locatie is goed verlopen.

Multifunctioneel vrijetijdscentrum Transvaal
In 2014 is een grondreserveringsovereenkomst gesloten voor het ontwikkelen van een multicultureel vrijetijdscentrum in Transvaal. Bij de uitwerking zijn verschillen van inzicht ontstaan tussen de gemeente en de ontwikkelende partij. De gemeente heeft aan de ontwikkelaar een aanbod gedaan tot minnelijke ontbinding van de grondreserveringsovereenkomst. De vaststellingsovereenkomst om de overeenkomst te ontbinden, is door beide partijen in 2021 getekend. De omgeving is geïnformeerd dat deze ontwikkeling niet doorgaat.

Verplaatsing raamprostitutie
In 2021 hebben diverse onderzoeken plaatsgevonden naar verplaatsing van de raamprostitutiestraten naar de nieuwe locatie, de Sporendriehoek. Daarbij is rekening gehouden met de in het coalitieakkoord gestelde randvoorwaarden.

Schedeldoekshaven
De gemeente wil bij de Schedeldoekshaven de overmaat aan infrastructuur verminderen en de verbinding tussen de Rivierenbuurt en het Centrum verbeteren. Door het bestaande viaduct te slopen en versmald terug te bouwen, ontstaat er ruimte voor vergroening. Voetgangers krijgen zo ook meer ruimte. Tegelijkertijd kunnen we het gebied intensiveren door 3 bouwkavels in te passen op de Schedeldoekshaven: Hooghe Rijn en Terminal-Noord en -Zuid.
In 2021 is gewerkt aan de diverse onderdelen van de ontwikkelstrategie. Zo is de verkeersstructuur bekeken, inclusief de inrichting van het maaiveld en de ruimte in de ondergrond. In dit deel van de stad is het lastig om alle ruimtelijke ambities in het gebied in te passen.

Spuikwartier
Amare is opgeleverd en in gebruik genomen. In de commissiebrief van 13 juli 2021 (RIS 309541) is daarbij uitgebreid stilgestaan. Het gebouw is nog niet helemaal klaar. Na de sloop van het Lucent Danstheater (gestart in september 2021) moet de gevel van Amare aan deze kant nog worden afgebouwd. In de raadsvergadering van 5 november 2021 heeft de gemeenteraad geamendeerd besloten om een raadsenquête te starten over Amare en Spuikwartier (RIS 310116).

Rondom Amare worden 3 torens gebouwd: A, B en C. De bouw van de torens A en B is in 2021 volgens planning verlopen. Toren A wordt naar verwachting in 2023 opgeleverd, toren B komt begin 2022. Voor toren C is het voornemen om de overeenkomst met de ontwikkelaar te ontbinden omdat er geen overeenstemming is over het programma met bijbehorende grondwaarde. Hiervoor dient nog een collegebesluit te worden genomen. Bij een eventuele herprogrammering van toren C is de aangenomen motie ‘Raad aan zet als Toren C sneuvelt’ (RIS 309219) van belang.

Fase 1 van de ondergrondse Spuigarage is in 2021 afgebouwd en wordt in december 2021 aan ASR geleverd. Op dat moment kan de exploitatie starten. Er komen 199 parkeerplaatsen. Fase 2 van de Spuigarage wordt pas tijdens de afbouw van toren C gerealiseerd. Om de gefaseerde levering van de Spuigarage mogelijk te maken, hebben de gemeente, ASR en Q-park een overeenkomst opgesteld. Op 6 december 2021 stemde het college hiermee in.
Ook gestart in 2021: de ruwbouw van de Turfmarktgarage fase 2. Tijdens deze werkzaamheden is ook een deel van de definitieve maaiveldvloer tussen Amare en toren A aangelegd. De afbouw van de Turfmarktgarage is na de zomer 2023 klaar. Medio 2021 is de openbare ruimte van het Spuiplein voorzien van een tijdelijke inrichting. Het ontwerp voor de definitieve inrichting van het Spuiplein is op 15 december 2021 besproken in de Raad.

De openbare ruimte in de Turfmarkt (tussen Amare en het Stadhuis) is in 2021 voorzien van een definitieve inrichting. Het Spuikwartier (exclusief Amare) wordt vanuit een grondexploitatie gerealiseerd. Deze grondexploitatie zal nog worden herzien. De voorbereiding was in 2021 rond.

Escamp

Uithofslaan
In 2021 zijn 2 bouwkavels aan de kopers geleverd, waarmee op 1 kavel na alle bouwgronden zijn uitgegeven. Binnen dit plangebied bevinden zich ook 2 particuliere grondeigenaren. Met een eigenaar is overeenstemming bereikt over de realisering van 12 woningen aan het begin van de Uithofslaan; de omgevingsvergunning is aangevraagd. In aansluiting op de voltooiing van de woningbouw, richt de gemeente de openbare ruimte definitief in. In 2021 is de kruising met de Abids Kerstinastraat vernieuwd en een tweede speelplaats aangelegd.

De juridische procedure om de andere grondeigenaar aan de verplichtingen uit de samenwerkingsovereenkomst met de gemeente te houden, is door corona vertraagd. De grondeigenaar heeft in september 2021 zonder succes een kort geding tegen de gemeente gevoerd. Na dat kort geding heeft de grondeigenaar ingestemd met nadere door de gemeente gestelde voorwaarden aan de levering van 2 stroken grond aan weerszijden van het particuliere projectgebied. Door deze levering kon de particuliere eigenaar starten met de bouw van 100 grondgebonden woningen en wordt de door de gemeente tegen de grondeigenaar aangespannen juridische procedure iets minder complex.

Erasmusveld
In 2021 is het bestemmingsplan voor deelproject Lof Erasmusveld en het ecolint vastgesteld en onherroepelijk geworden. Ook vastgesteld en onherroepelijk: het uitwerkingsplan Erasmusveld Midden. Voor beide deelprojecten zijn omgevingsvergunningen aangevraagd die in december 2021 of januari 2022 zijn verleend. Hiermee start de bouw van nog eens 409 woningen.

Voor de kleinere deelprojecten De Parel (15 woningen), Noordoever (38 woningen) en Vliethoevepark (8 recreatiewoningen) zijn eveneens omgevingsvergunningen verleend en is de bouw gestart. Ook klaar: de laatste woningen voor Haags Buiten en de openbare ruimte van Haags Buiten.

Valkenboskerklocatie
Voor de Valkenboskerk is in het voorjaar 2021 een omgevingsvergunning afgegeven. Het gaat om een bestemmingswijziging: het wijzigen van het gebruik van de kerk naar wonen. De aanvraag van de omgevingsvergunning voor het verbouwen van de kerk tot woningen is in behandeling.

De Stede
Aan de Hazenrade en de Vrederustlaan komen respectievelijk 32 en 50 middeldure appartementen. De bouwvergunning hiervoor is in augustus 2021 verleend. Start van de bouw: voorjaar 2022. Op het winkelplein komen 4 nieuwe kiosken.

Twickelstraat/Zijpendalstraat
Het projectdocument voor de Twickelstraat/Zijpendalstraat is in december in het college vastgesteld. Voor de nieuwbouw van de Blokpoelschool in dit project is de ontwerp Wabo-vergunning 1 november ter visie voorgelegd.

Parelmoerwijk Wijkontwikkelingsmaatschappij (WOM) Den Haag Zuidwest
In Moerwijk-Oost heeft de WOM het plan Ulenpasstraat noord in aanbouw. Het gaat om 172 woningen in het goedkope en middeldure segment, waaronder 29 sociale huurwoningen. De eerste eengezinswoningen in de Zijpendalstraat zijn in 2021 opgeleverd.

Loevesteinlaan Florence
Het voormalig verzorgingshuis aan de Loevesteinlaan wordt gesloopt. Hiervoor is een bouwaanvraag in voorbereiding met 144 zorgeenheden, gezondheidsvoorzieningen en 298 woningen.

Lozerhof
In 2021 is het bestemmingsplan Maestro voor de locatie opgesteld en ter inzage gelegd.

Kop Leyweg
In 2021 zijn plannen voor deze locatie verder ontwikkeld. Er is gestart met het opstellen van een planuitwerkingskader.

Verkenning Sportpark Escamp
Voor de sportparken in het groene assenkruis van Zuidwest zijn in samenwerking met een extern ontwerpbureau
informele sportruimte ontworpen, met als doel het verbeteren van de toegankelijkheid van het sportpark en het aansluiten van het sportpark op de (nieuwe) omgeving van De Zichten en de Gaarden.

Dreven, Gaarden Zichten
Mei 2021 zijn de nota's van uitgangspunten voor de 3 buurten vastgesteld door het college (RIS 308508).

Per buurt is een beeldkwaliteitsplan opgesteld. Voor de Zichten is een schetsontwerp openbare ruimte opgesteld. Voor de eerste fasen in de Zichten (Steenzicht en Ruimzicht) is de bouwplanontwikkeling opgestart en heeft de actiegebied aanwijzing plaatsgevonden. Voor gebied de Dreven is een voordracht voor intrekking van de status beschermd stadsgezicht voor inspraak (RIS 310286) en door de raad geaccordeerd.

Voor de eerste fase van het plan (de eerste 10 jaar van de gebiedsontwikkeling die voorziet in ruim 50% van het totale programma) is een projectdocument en een grondexploitatie opgesteld. Deze zit nu in de bestuurlijke besluitvormingsprocedure. Met partners Staedion en Heijmans is overeenstemming bereikt over een concept samenwerkingsovereenkomst.

Leyweg-Escamplaan (Haga) Locatie-ontwikkeling
In 2021 is de bouw gestart van de derde fase van de gebiedsontwikkeling. Dit voormalige parkeerterrein kwam dit jaar vrij van gebruik. Bezoekers en personeel van het ziekenhuis kunnen nu in de nieuwe openbare parkeergarage aan de Leyweg parkeren.

Door de opening van de openbare parkeergarage en de inrichting van de geothermiebron als parkeerterrein voor ziekenhuispersoneel, is ook het parkeerterrein nu vrij van gebruik. Het kavel is bouwrijp gemaakt en november 2021 aan de ontwikkelaar geleverd.

Assumburgweg Brandweerkazerne
Dit project, ook wel ‘Levels’ genoemd, ligt op de kop van Moerwijk Oost bij station Moerwijk. Het gaat om een sloopnieuwbouwontwikkeling voor circa 548 woningen, 4.500 m2 commerciële functies en parkeervoorzieningen. Dit project is onderdeel van de gebiedsverkenning Moerwijk Oost. Eind 2020 was het bestemmingsplan door de gemeente vastgesteld. Begin 2021 is een beroepsprocedure bij de Raad van State gestart. In februari is een Woningbouwimpuls-subsidie van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties toegekend voor het project Levels. De bewoners van de in het project betrokken Vestia-woningen hebben sinds augustus een urgentieverklaring kunnen krijgen en hebben daarmee een jaar de tijd om een andere woning te vinden. Eind 2021 is een omgevingsvergunning voor het bouwproject verleend.

De Venen
Februari 2021 kreeg De Venen een Woningbouwimpuls-subsidie van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties. Aansluitend is gestart met het traject om tot een planuitwerkingskader te komen, het PUK-traject. In dit PUK-traject wordt het plan uitgewerkt om een deel van de woningen in De Venen te renoveren en om een ander deel van de woningen te slopen en extra nieuwe woningen te bouwen. Er wordt dus verdicht in De Venen. In oktober is de raad geïnformeerd over de status van het project (RIS 310318). De belanghebbenden in De Venen, zoals bewoners, omwonenden, omliggende bedrijven, zijn uiteraard op diverse momenten geïnformeerd over de plannen.

Structuurvisie
Voor Den Haag Zuidwest is de gemeente in 2021 gestart met een structuurvisie Dit is een ruimtelijke vertaling van het programma van Zuidwest. Het bevat voor een periode van 20 jaar de gewenste ruimtelijke ontwikkelingen. Inmiddels zijn de bouwstenen voor deze visie voor zowel de bebouwde als onbebouwde omgeving opgesteld. Ook in 2021: de MER is gestart, er ligt een voorzieningenprogramma, er zijn participatiebijeenkomsten gehouden, de pilot LER is uitgevoerd en de visie op basis van bouwstenen wordt nu opgesteld

Segbroek

Energiekwartier Regentesse Zuid
In dit gebied vindt een transformatie plaats van het voormalig gemeentelijk industrieterrein naar een centrum met een stedelijk en creatief woon- en werkmilieu. Voor deze gebiedsontwikkeling is een samenwerkingsovereenkomst met Staedion en Heijmans gesloten. Hierbij nemen Staedion en Heijmans de bouwrijpe grond af van de gemeente tegen werkelijk gemaakte kosten. In totaal worden circa 530 woningen gebouwd. Circa 60% is opgeleverd.

Begin 2021 is gestart met het bouwrijp maken van 2 bouwkavels (de Regent II) op de hoek Van Boecopkade/Noordwest Buitensingel. In mei startte op de eerste bouwkavel aan de Noordwest Buitensingel de bouw van een toren van 50 meter met 98 appartementen en 15 grondgebondenwoningen. De tweede bouwkavel is nodig als parkeeroplossing voor de woontoren totdat de collectieve parkeergarage is opgeleverd aan de Tripstraat/Verversingskanaal. Voor deze parkeergarage is een bestemmingsplanwijziging gestart omdat naast parkeren een woontoren aan het plan is toegevoegd.

In 2021 is het Esperantoplein opgeleverd. Dit plein is in actieve co-creatie met de buurt ontworpen. In oktober is aan de Noordwest Buitensingel de Regent I opgeleverd en woonrijp gemaakt. Het gaat om in totaal 38 sociale huurwoningen voor Staedion en 12 grondgebonden koopwoningen. Ook is in het derde kwartaal van 2021 gestart met het ontwerp van de openbare ruimte van de Tripstraat, de Esperantostraat en de recreatieve route langs het Verversingskanaal.

Haga Sportlaan
Mei 2021 startte het traject om tot een planuitwerkingskader (PUK) te komen voor deze locatie.

Leidschenveen-Ypenburg

A4 Vlietzone
Onder leiding van de Provincie Zuid-Holland wordt een visie voor de hele Vlietzone samengesteld, samen met de andere gemeenten aan de Vliet en alle betrokkenen in het gebied. In 2021 waren hierover verschillende workshops en bijeenkomsten met alle partijen. De gemeente Den Haag heeft haar visie meegegeven in een brief.

Deelplan 20
In Deelplan 20 is in 2021 een deel van de resterende kavels in kleinschalig opdrachtgeverschap bebouwd. Het gaat in dit project om totaal 100 kavels voor 148 woningen en 4 bedrijfskavels. De Hofbadtoren met 162 sociale huurappartementen is klaar. Dat geldt ook voor de openbare ruimte rondom de Hofbadtoren.

Deelplan 26
De bouw van de bioscoop in Ypenburg is vertraagd vanwege corona. Pathé heeft in 2021 financieel een zwaar jaar achter de rug, omdat de inkomsten vanwege corona sterk terugliepen. Pathé heeft besloten om het bedrijf eerst door de pandemie te loodsen en het bedrijf financieel gezond te houden. Na de pandemie gaat Pathé verder met de bouw van de bioscoop.

ROC Mondriaan Oude Middenweg
Voor de ontwikkeling van het ROC Mondriaan aan de Oude Middenweg is in september 2021 het projectdocument met bijbehorende GREX door de Raad vastgesteld (RIS 309369). Eind juli heeft het ROC een aanvraag voor een omgevingsvergunning ingediend. De Wabo-procedure is daarmee van start.

Scheveningen

AMF (Frederikkazerne)
In 2021 is door de gemeente gestart met het uitwerken van het concept-planuitwerkingskader (PUK). Voor een integraal ruimtelijk kader bleek een verdiepingsslag nodig op de onderdelen landschap en cultuurhistorie. Deze stap is eind 2021 afgerond en verwerkt in het concept.

Westbroekpark, Scheveningse bosjes, Waterpartij
In 2021 heeft de Raad vastgesteld op welke projecten binnen de Scheveningse Bosjes het resterende budget van circa € 3,5 mln. uitgegeven gaat worden (RIS 308403). De uitvoering van die projecten is in de tweede helft van 2021 gestart.

Plesmanweg
Juli 2021 was de omgevingsvergunning voor de verbouwing van het rijksmonument rond. Kort daarop startte de transformatie. Het definitieve ontwerp voor de nieuwbouw achter het rijksmonument is in het laatste kwartaal van 2021 afgerond door de ontwikkelaar. Het ontwerpbestemmingsplan voor de nieuwbouw is in 2021 voorbereid.

Martelaren van Gorcumkerk
De haalbaarheidsstudie is uitgebreid met een aantal extra varianten. Het uitgangspunt is: de kerk behouden. Circa 20 varianten over 5 scenario's worden onderzocht op haalbaarheid.

Haagse Hout

Spaarwaterstraat
Er heeft, ter voorbereiding op het opstellen van een Nota van Uitgangspunten, een haalbaarheidsonderzoek plaatsgevonden naar de mogelijkheid om naast de herontwikkeling van de Van Hoogstratenschool aan de Spaarwaterstraat een aanvullend woningbouwprogramma te realiseren. Namelijk woningen voor uitstromers uit de zorg en betaalbare koopwoningen. De locatie maakt onderdeel uit van het ‘Doorbraakplan huisvesting zorgdoelgroepen en statushouders’ (RIS 310115). Het college werkt in 2022 aan een Nota van Uitgangspunten.

Willem Royaardsplein
De gemeente Den Haag faciliteert de herontwikkeling van het Willem Royaardsplein. De door ontwikkelaar ingediende omgevingsvergunningsaanvraag is door de gemeente getoetst en van reactie voorzien. Parallel hieraan toetst de gemeente de ruimtelijke onderbouwing van het bestemmingsplan. Tot slot werkt de gemeente Den Haag het ontwerp van de openbare ruimte van het Willem Royaardsplein in concept uit. De gemeente werkt toe naar het ter visie laten leggen van de ingediende plannen in de eerste helft van 2022.

Shell
De plannen voor de beoogde sloop-nieuwbouw aan de Carel van Bylandtlaan zijn door Shell in 2020 uitgesteld in verband met Covid en de wereldwijde consequenties voor het bedrijf en de onzekerheden over de toekomst. Het pand is wel leeggemaakt en het personeel is verhuisd naar het naastgelegen Berlagegebouw, dat hiervoor tijdelijk is gehuurd door Shell. De voorbereidingen voor de asbestsanering zijn wel uitgevoerd en begin 2022 wordt begonnen met de uitvoering.  

ANWB (Wassenaarseweg 220)
De gemeente Den Haag heeft een reactie gegeven op het voorontwerp-bestemmingsplan aan de gemeente Wassenaar, zowel over planologische aspecten (op het vlak van verkeer, voorzieningen, waterbeheer en landgoedbeheer) als kwesties zoals de plankosten, die in een anterieure overeenkomst worden vastgelegd.
Tevens heeft regelmatig bestuurlijk overleg met de gemeente Wassenaar plaatsgevonden. Met de gemeente Wassenaar is afgesproken dat ook in het vervolg van de voorbereidingen er op passende wijze sprake zal zijn van participatie met omwonenden en woningzoekenden die geïnteresseerd zijn in deze locatie.

KC -Locatie            
In 2021 heeft de gemeente, samen met het Rijksvastgoedbedrijf en de ANWB de mogelijkheden voor een gecombineerde ontwikkeling op de KC-locatie onderzocht. Uitkomst van deze verkenning heeft geleid tot een gezamenlijke planopzet. In het najaar heeft de gemeente deze planopzet besproken met omwonenden en belanghebbenden tijdens een drietal participatiebijeenkomsten. De gemeente heeft deze vervolgens vertaald in een Nota van Uitgangspunten die is vastgesteld door de raad

Verkenning Vertunneling Utrechtse Baan           
De ambitie van een mogelijke vertunneling van de Utrechtse Baan is nader onderzocht met een verkeersstudie en een  verkenning van de constructieve mogelijkheden. In de verkeersstudie is gekeken naar de verkeersafwikkeling en de verkeersveiligheid in het studiegebied. De constructieve studie gaat in op de maatregelen die nodig zijn, om een constructie te realiseren die leidt tot een vertunneling van de Utrechtse Baan en die een functioneel maaiveldontwerp erbovenop mogelijk maakt.  

Grotiusplaats (Maria Stuartplein)               
De Grotiusplaats bestaat uit de inrichting van de buitenruimte (Maria Stuartplein) rond de Grotius-torens van ontwikkelaar Provast en de overkapping van de Utrechtsebaan tussen de Theresiastaat en de Juliana van Stolberglaan. Er wordt een scheiding  gemaakt tussen de inrichting van het Maria Stuartplein en de overkapping over de Utrechtsebaan. Voor het Maria Stuartplein is in 2021 gewerkt aan de uitwerking van het Definitief Ontwerp en een tijdelijke inrichting die noodzakelijk bleek. Voor dit laatste is de aanbesteding gestart. De overkapping van de Utrechtsebaan bleek complexer en veel duurder dan voorzien (RIS 309529).  Afgelopen jaar is gewerkt aan een alternatieve oplossing. Hierover moet nog besluitvorming plaatsvinden.

KJ-Plein Bovenbouw
Om de gronden uit te kunnen geven aan de ontwikkelaar moet de gemeente nog een aantal activiteiten verrichten. Zo is de constructie van de bovenbouw goedgekeurd als passend op de constructie van de fietsenstalling. Met de ontwikkelaar heeft afstemming plaatsgevonden over diverse bouw voorbereidende zaken, zoals het bouwterrein en de belasting van het dek van de fietsenstalling. Ook is met NS gesproken over op welke wijze het gebouw aansluit op het station. De gronduitgifte heeft nog niet plaatsgevonden, omdat er nog niet kon worden voldaan aan de vereisten van een businesscase.

KJ- Stalling
Gedurende het jaar 2021 was de stalling open en in bedrijf. De bezetting was relatief laag vanwege de Covid-pandemie.  Het onderhoud wordt door de betrokken aannemer uitgevoerd en de afspraken hierover zijn nader vastgelegd.

Bellevue                      
Op 7 oktober 2021 is de PUK voor de Bellevue-locatie vastgesteld in de Raad (RIS309865). Hier is een gemengd bouwprogramma bedacht met detailhandel, kantoren en woningen (waaronder 30% sociaal). De raad heeft de bouwhoogte teruggebracht naar 165 meter inclusief Kroon. De ontwikkelende partijen hebben aangegeven dat dit niet tot een voor hen interessante businesscase leidt. Het college beraad zich hierover.

Bezuidenhoutseweg 50                 
In 2021 is er verder gewerkt aan de afronding van het Planuitwerkingskader (PUK) voor dit project. Tevens heeft er in oktober 2021 een inloopavond plaatsgevonden waarbij belanghebbenden hun meningen over het plan hebben kunnen geven. Er moet nog besluitvorming plaatsvinden.

Overbouwing sporen Den Haag centraal                 
In 2021 zijn er verdere stappen gezet in het verkennen van de haalbaarheid van een overbouwing boven de sporen van Den Haag Centraal. Met de samenwerkende partijen NS en ProRail is toegewerkt naar een intentieovereenkomst waarin afspraken gemaakt worden over het vervolg van de verkenning, inclusief financiën. Daarnaast is er een onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om boven de sporen te vergroenen.

Gebiedsagenda Beatrixkwartier               
Voor de gebiedsagenda Beatrixkwartier is een verdiepingsslag gedaan met betrekking tot de infrastructurele dragers van het CID en de initiatieven in het gebied in samenhang en met oog voor de langere termijn. De aandachtspunten vanuit de Structuurvisie CID zoals de vergroeningsopgave en de voorzieningen, zijn hier verder in verwerkt.

SoZa locatie – 1e Fase Gebiedsontwikkeling Laan van NOI    
Het Planuitwerkingskader voor de herontwikkeling van de locatie Anna van Hannoverstraat 4 (voormalige ministerie van de Sociale Zaken) is in besluitvorming genomen (RIS 309866). Met de beschikking voor een bijdrage vanuit de Woningbouwimpuls regeling van BZK, kunnen de publieke investeringen die nodig zijn aan de Haagse zijde van station Laan van NOI, verder uitgewerkt worden. Voor deze investeringen zijn de eerste onderzoeken verricht ter onderbouwing van de financiële business case.

2e Fase Gebiedsontwikkeling Laan van NOI            
Als vervolg op de eerdere programmatische en ruimtelijke verkenning van het gebied, zal een ontwikkelvisie worden opgesteld. Dit is een verdere uitwerking van de Gebiedsagenda Laan van NOI/ IT Security Campus. Over de ontwikkelingen aan de Voorburgse zijde van het station is een participatietraject gestart.

Verbonden partijen

Vroondaal (Grondexploitatiemaatschappij Vroondaal B.V./C.V.)
De gemeente faciliteert de GEM Vroondaal en zorgt voor de publiekrechtelijke processen en vergunningverlening. De goede marktomstandigheden zorgden voor een hoge afzet van kavels en woningen in 2021. In 2021 is gestart met de bouw van de school, verwachte oplevering is 2022. De uitvoering van de herinrichting van de Madesteinweg- Madepolderweg is afgerond. Het bestemmingsplan Madestein-Vroondaal 3e partiële herziening fase 1 is door de gemeenteraad vastgesteld in 2021 (RIS308048). Het proces van de 3e partiële herziening van het bestemmingsplan Madestein-Vroondaal (fase 2) is opgestart (beoogde vaststelling 2022). Dit bestemmingsplan maakt de woningbouw in Vroondaal Zuid mogelijk op grond van de huidige planuitwerking voor de beoogde verkaveling, water en infrastructuur. Het Voorlopig Ontwerp (VO) voor het Landschapspark Madestein is in 2021 afgerond. Dit VO is opgesteld in opdracht van GEM Vroondaal om de kwaliteitsimpuls voor het Landschapspark daadwerkelijk te kunnen realiseren.

WOM DHZW (Wijkontwikkelingsmaatschappij Den Haag Zuidwest B.V.)
Het jaar 2021 was voor WOM DHZW een belangrijk jaar, omdat de aandeelhouders overeenstemming hebben bereikt over een gewijzigde afrekenmethodiek en verlenging van de looptijd t.b.v. het laatste project “de Venen”. Met dit nieuwe kader hoeft de gemeente naar verwachting geen nieuwe kapitaalstortingen meer te doen. Tevens is de “Gemeentelijke Evaluatie WOM DHZW” vastgesteld. In 2021 is het project Dedemsvaartweg (90 sociale huurwoningen en 51 koopwoningen) opgeleverd en het project Moerwijk-Oost/Ulenpasstraat (29 sociale huurwoningen en 143 koopwoningen) in aanbouw gegaan.

OCWV (Ontwikkelingscombinatie Wateringse Veld Beheer B.V./C.V.)
Binnen het plangebied Wateringse Veld zijn alle realisatiewerkzaamheden door OCWV afgerond en is het openbare gebied in beheer overgedragen aan de gemeente. Aansluitend zal ook al het gerealiseerde openbare gebied in Wateringse Veld economisch worden (terug)geleverd aan de gemeente. Voor het plangebied Erasmusveld Midden is in het voorjaar van 2021 het Uitwerkingsplan vastgesteld. Daarnaast is de realisatie van Leyhof doorgezet en zijn de voorbereidende werkzaamheden getroffen voor het woonrijp maken van de openbare ruimte rondom Leyhof. Voor het zuidelijk deel van Erasmusveld Midden zijn ook voorbereidingen getroffen voor het bouwrijp maken van de grond en voor de uitgifte van de gronden.

WOM SOC B.V./C.V. (Wijkontwikkelingsmaatschappij Stationsbuurt Oude Centrum B.V./C.V.)
Op 6 juli 2021 heeft het college van B&W, na onderzoek naar de financiële, juridische en fiscale gevolgen, ingestemd met de uittreding van de gemeente en van Staedion uit de Wijkontwikkelingsmaatschappij Stationsbuurt Oude Centrum en met de voorbereiding en uitvoering van de ontbinding/liquidatie van de WOM. Op 7 december 2021 heeft het college besloten tot definitieve uitreding uit de WOM SOC en tot liquidatie (RIS310840). De (rechts)handelingen ter uitvoering van het besluit zijn in 2021 in gang gezet.

3. Wonen en bouwen

Woningbouw
In totaal zijn circa 2.315 woningen in aanbouw genomen in 2021. Daarvan gaat het om zo’n 757 sociale woningen. Het aandeel sociale woningbouw bedraagt daarmee 33% van de totale bouwproductie. Hiermee is een bijdrage geleverd om het tekort aan woningen aan te pakken. In de eerste voortgangsrapportage Woningbouwprogrammering betaalbare woningbouw (RIS 309554) is de Raad geïnformeerd over de kwantitatieve en kwalitatieve voortgang van het woningbouwprogramma.Raad geïnformeerd over de kwantitatieve en kwalitatieve voortgang van het woningbouwprogramma. In 2022 is reeds een tweede voortgangsrapportage woningbouwprogrammering betaalbare woningbouw verschenen (RIS 311729).

Regio
Al in 2019 is een start gemaakt met regionale woningmarktafspraken (RIS 307330) waarmee we binnen de regio Haaglanden afspraken maken over de groei van de woningvoorraad. En natuurlijk ook over de groei van de doelgroepenvoorraad in de regio en de spreiding over elke gemeente. Het uitgangspunt: een evenwichtig scenario waarbij sociale huisvesting meer wordt gespreid over de regiogemeenten. Daarnaast zijn afspraken gemaakt over het verhuren van de DAEB-voorraad aan de primaire doelgroep (minimaal 70%).

Wat zijn de resultaten in 2021?
De biedingen van de gemeenten (RIS 308717) laten  stappen zien naar de vooraf gestelde doelen. Toch groeit de doelgroep-voorraad nog veel te weinig in de regio. Dat wordt verder versterkt door de ‘verdamping’ van de particuliere goedkope huur- en koopsector. Met een groei van netto 6.749 woningen blijven we bijna 5.000 woningen onder de doelstelling van 11.550 woningen. Bovendien worden erdoor omliggende gemeenten nauwelijks stappen gezet in de richting van het meer evenwicht-scenario.

Daarom is besloten om nog geen definitief akkoord te sluiten, maar een tussenakkoord (RIS 310381 en RIS 310968). Hierin staan de resultaten tot nu toe, waaronder een groei van de totale woningvoorraad met netto 75.000 woningen en de DAEB-voorraad met netto ruim 12.000 woningen. Daarnaast zijn er werkafspraken gemaakt om te proberen de doelgroep-voorraad met in totaal bijna 5.000 woningen netto extra te laten groeien en deze woningen beter te spreiden over de regio. Als dat lukt, zal in de loop van 2022 een eindakkoord worden gesloten. Het tussenakkoord is gesloten. Dit is ondertekend door de gemeenten in de regio Haaglanden (behalve Midden-Delfland), de verenigde sociale verhuurders Haaglanden, de verenigde huurdersverenigingen Haaglanden en de Provincie Zuid-Holland.

Ook op de agenda in 2021 met regiogemeenten: de huisvesting van bijzondere doelgroepen zoals zorgdoelgroepen en arbeidsmigranten.

Haagse woningcorporaties
In 2021 is een nieuwe set prestatieafspraken gemaakt voor 2022. Naast de afspraken loopt de reguliere samenwerking tussen woningcorporaties en gemeente. Er zijn verschillende ambtelijke overleggen en bestuurlijke overleggen geweest om actuele zaken door te nemen.

Woonwagenbewoners
In 2021 is de participatie met woonwagenbewoners van alle locaties gestart. Er is een specifiek plan voor de woonsituatie van 3 huishouders. De gemeente koopt 3 nieuwe woonwagens. Momenteel loopt de Europese aanbestedingsprocedure daarvoor. De woonwagens gaan sociaal aan de woonwagenbewoners verhuurd worden.

In 2021 is gekeken naar uitbreidingsmogelijkheden van standplaatsen op de huidige woonwagenlocaties en nieuwe locaties. In 2022 maken we concrete afspraken met corporaties over woonwagens.

Voorraadbeleid
In 2021 is de nota Voorraadbeleid 2020 vastgesteld (RIS 307195). De nota bevat een nadere uitwerking van de woonagenda als het gaat om de bestaande woningvoorraad (RIS 307195). Onder het voorraadbeleid valt ook: kamerbewoning, bouwkundig splitsen en toeristische verhuur.

Bouwkundig splitsen
Sinds 2019 geldt een ‘nee tenzij’ beleid voor bouwkundig splitsen. Splitsen wordt alleen in bepaalde gebieden en onder voorwaarden toegestaan. In onderstaande tabellen staat het aantal aangevraagde en verleende omgevingsvergunningen voor bouwkundig splitsen en woningvorming in 2020 en 2021. Beiden vergunning zijn nodig om een woning te mogen splitsen.

Overzicht omgevingsvergunningen bouwkundig splitsen 2020 en 2021

Overzicht woningvormingsvergunningen 2020 en 2021

Sinds het beleid uit 2019 is het aantal aanvragen voor omgevingsvergunningen voor bouwkundig splitsen sterk afgenomen. Hetzelfde patroon is te zien in de cijfers van de woningvormingsvergunningen. De in 2021 verleende woningvormingsvergunningen zijn allemaal verleend met toepassing van de hardheidsclausule. Bij de verzoeken die buiten behandeling zijn gesteld, geldt voor 3 verzoeken dat ze buiten behandeling gesteld zijn omdat deze onder de Huisvestingsverordening Den Haag 2019 vallen (geen vergunningplicht). Er is een evaluatie naar het beleid uitgevoerd en naar de raad gestuurd (RIS 311728).

Kamerbewoning
In de nota Voorraadbeleid 2020 is nieuw beleid voor kamerbewoning opgenomen. Nieuw is dat een omzettingsvergunning verplicht is voor kamerbewoning vanaf 3 personen. In wijken waar al in 5% of meer van de woningen kamerbewoning plaatsvindt, worden geen vergunningen meer afgegeven. Datzelfde geldt ook voor wijken met een gemiddelde WOZ-waarde in het goedkope en het middeldure segment. Aan de vergunning zijn bovendien nieuwe voorwaarden verbonden. Zo dient het minimum woonoppervlak per kamerbewoner 18 m2 te bedragen. Ook dient voldaan te worden aan geluidseisen als er sprake is van kamerbewoning vanaf 5 personen. In onderstaande tabel is het aantal aangevraagde en verleende omzettingsvergunningen weergegeven in 2020 en 2021. Als gevolg van de nieuwe maatregelen is het aantal verleende omzettingsvergunningen fors gedaald ten opzichte van 2020.

Overzicht aanvragen omzettingsvergunningen 2020 en 2021

Toeristische verhuur
Sinds augustus 2021 is er nieuwe beleid voor de toeristische verhuur van woonruimten. Onder dit beleid valt onder andere vakantieverhuur. Alle bewoners van Den Haag hebben onder het nieuwe beleid de mogelijkheid gekregen om hun woning in beperkte mate te verhuren aan toeristen als zij zelf op vakantie zijn. Tot 1 augustus 2021 was het toeristisch verhuren van woonruimten niet toegestaan. Inwoners kunnen hiervoor een registratienummer en een vergunning voor vakantieverhuur aanvragen. Met deze vergunning mogen zij hun woning maximaal 30 nachten per kalenderjaar verhuren. Het bieden van tijdelijk verblijf (short stay) in woningen blijft verboden.

Overzicht aanvragen vergunningen vakantieverhuur 2021

Onder toeristische verhuur valt ook verhuur van een pied-à-terre. Verhuur van een pied-à-terre is een vorm van toeristische verhuur. Voor verhuur van een pied-à-terre zijn in 2021 geen verzoeken binnengekomen.

Woningonttrekking
In de onderstaande tabellen staan de cijfers voor het aantal vergunningen voor woningonttrekking en het aantal ontheffingen voor een pied-à-terre voor eigen gebruik. Van een pied-à-terre voor eigen gebruik is sprake als iemand een woning heeft gekocht om als tweede woning te gebruiken. Op het adres van de pied-à-terre staat niemand als bewoner ingeschreven in de Basisregistratie Personen. Omdat de woning maar voor een deel van de tijd wordt gebruikt om in te wonen, wordt dit gezien als onttrekking van de woning aan de woningvoorraad. Daarvoor is dus een ontheffing nodig.

Woningonttrekkingen (inclusief short stay maatwerkregeling)

Pied-à-terre voor eigen gebruik

Opkoopbescherming
In 2021 is verder gewerkt aan de opkoopbescherming in Den Haag. Deze maatregel moet ervoor zorgen dat bestaande betaalbare koopwoningen niet meer opgekocht worden voor verhuur. Op deze manier maken starters en doorstromers met lage en middeninkomens meer kans op het kopen van een eigen koopwoning. Slechts onder een beperkt aantal voorwaarden wordt het nog mogelijk om aangekochte betaalbare koopwoningen te verhuren. Daarvoor is een vergunning of ontheffing nodig. De nieuwe regels zijn op 1 maart 2022 ingegaan.

Monitor Woonagenda
De gemeenteraad is toegezegd dat de maatregelen uit de Woonagenda gemonitord worden. Dat zal gebeuren via een voortgangsrapportage met de monitor over de Haagse woningmarkt als bijlage. In 2021 is nog geen voortgangsrapportage over de maatregelen van de Woonagenda opgeleverd. Dit komt doordat er een addendum op de Woonagenda is gemaakt. Dit addendum is in lijn met het nieuwe coalitieakkoord. Hierdoor zijn er maatregelen gewijzigd, bijgekomen en vervallen. Via het addendum is de gemeenteraad geïnformeerd over de laatste stand van zaken van de Haagse woningmarkt. De eerste voortgangsrapportage over de maatregelen van de Woonagenda met de monitor Haagse woningmarkt in de bijlage is begin 2022 verschenen.

Woonruimteverdeling
De druk op de bestaande sociale huurvoorraad is onverminderd groot. Het totaal aantal ingeschreven woningzoekenden bij Woonnet Haaglanden is in 2021 verder toegenomen. Net zoals het aantal reagerende woningzoekenden in Den Haag.
Na een jarenlange dalende trend nam het aantal verhuringen in Den Haag fors toe van 3.904 in 2020 naar 4.921 in 2021. Dit werd onder andere veroorzaakt door nieuwbouwopleveringen en de vervolgverhuizingen van doorstromers die hieruit voortkwamen. Ondanks het toegenomen woningaanbod, nam de wachttijd voor doorstromers verder toe van 52 naar 60 maanden. Voor starters bleef deze met 79 maanden ongewijzigd. 

Urgenties
In 2021 zijn 845 aanvragen voor urgenties ingediend: 290 zijn toegewezen en 555 zijn afgewezen. Daarnaast zijn 109 urgenties vanwege herstructurering toegewezen.
Sinds de invoering van de Huisvestingsverordening Den Haag 2019 zien we een duidelijke afname van het aantal urgentieaanvragen en toekenningen. De aangescherpte regels voor urgentie moeten ertoe leiden dat ondersteuning geboden kan worden aan urgent woningzoekenden, zónder dat de reguliere woningzoekenden onnodig worden benadeeld.

Sinds april 2021 beoordeelt de gemeente de urgentieaanvragen op een andere manier. De nadruk ligt meer op persoonlijke benadering en menselijk maat. De gemeente is gestart met een doorlichting van afgewezen urgenties. Doel: kijken naar de menselijke maat binnen het systeem van urgenties en voorkomen dat complexe casussen niet goed in beeld komen. De doorlichting betreft 834 afgewezen aanvragen uit 2019 en 2020. Aan de hand deze doorlichting wordt bezien of de werkwijze en de regels voldoen.

Huisvestingsvergunningen
Per 1 juli 2019 is een huisvestingsvergunningplicht ingetreden voor woningen in het middenhuursegment (tot en met 185 WWS-punten). Doel: mensen met een middeninkomen meer kans geven op een huurwoning. In 2021 zijn 6.350 aanvragen behandeld, waarvan 1.752 aanvragen in de goedkope sector en 4.598 in het middensegment. In totaal zijn 5.965 huisvestingsvergunningen toegekend: 1.674 in de goedkope sector en 4.291 in het middensegment.

In 2021 is onderzoek gedaan naar de ervaringen van geslaagde huurders, woningzoekenden en marktpartijen met de huisvestingsvergunning voor middeldure huurwoningen. Het rapport geeft een eerste beeld van de stand van zaken en de ervaringen met de huisvestingsvergunning (RIS 308380).

Lokaal maatwerkregels huisvestingsverordening
In 2021 zijn 3 verschillende vormen van lokaal maatwerk toegevoegd. Het gaat allereerst om lokaal maatwerk voor doorstroming van 2-sterrenclassificatie (RIS 310281). Dit lokaal maatwerk maakt het voor woningcorporaties mogelijk om woningzoekenden van 65 jaar en ouder die al minimaal 5 jaar een woning van een corporatie huren, te bemiddelen naar een rollatorwoning. Eerder was het in het kader van de toegankelijkheid al mogelijk te bemiddelen naar een gelijkvloerse woning. Deze regeling is belangrijk voor de doorstroming.

Daarnaast is lokaal maatwerk ingesteld voor de doorstroming van statushouders uit de groepslocatie Koolwitjelaan (RIS 310168, zie: statushouders). De derde vorm gaat over lokaal maatwerk in het kader van de kindertoeslagenaffaire. Dit is voor gedupeerden die hun zelfstandige woning zijn verloren en nog geen passende woning hebben kunnen vinden door de druk op de woningmarkt (RIS 309520, zie: kinderopvangtoeslagenaffaire).

Doorstroompremie
In juli 2021 is de subsidieregeling Doorstroompremie grote sociale huurwoningen Den Haag 2021 in werking getreden. De premieregeling is bedoeld voor kleine huishoudens die een grote woning van minimaal 80m2 woonoppervlak en minimaal 5 kamers achterlaten. Het gaat erom dat die woning vervolgens weer wordt verhuurd aan een groot huishouden met minimaal 4 kinderen. Deze regeling is de voortzetting van de doorstroompremieregeling 2019 die liep tot 1 mei 2021 en is verlengd tot 31 december 2022. Op basis van deze regeling zijn in 2021 34 aanvragen gedaan waarvan er 13 zijn toegekend, 4 afgewezen en nog 17 nog in behandeling zijn.

Zorgdoelgroepen en statushouders

Statushouders
Statushouders krijgen een eenmalige woningbemiddeling aangeboden door de woningcorporaties. Het aantal te huisvesten statushouders varieert per jaar. De taakstelling voor 2021 is vastgesteld op 758 personen. Hiervan zijn ongeveer 620 personen gehuisvest. Het merendeel van deze opgave wordt opgevangen door de corporaties. Om het tekort aan beschikbare woningen bij de woningcorporaties te overbruggen, is het Doorbraakplan huisvesting zorgdoelgroepen en statushouders opgesteld.

In 2021 zijn de groepslocaties Jupiterkade, Pompstationsweg en Randveen gesloten. De bewoners zijn opnieuw eenmalig bemiddeld naar een corporatiewoning. Eind 2021 is ook de doorstroming van groepslocatie Koolwitjelaan gestart. Met Staedion is een project gestart om deze 15 grote woningen flexibel in te zetten voor verschillende typen huishoudens, bijvoorbeeld gezinswoningen. Het ministerie stelt hiervoor subsidie beschikbaar.

Opvang minderjarige asielzoekers
Door het woningtekort kunnen vluchtelingen die een verblijfsvergunning hebben gekregen onvoldoende uitstromen naar gemeenten. Om deze reden heeft het Rijk de gemeenten gevraagd om een bijdrage te leveren aan extra opvang en huisvesting van statushouders. In november 2021 is daarom besloten om opvang te bieden aan 56 alleenstaande minderjarige vreemdelingen op de Jupiterkade (RIS 310713). Zij gaan hier vanaf januari 2022 gefaseerd wonen en zullen tot en met februari 2023 op de Jupiterkade blijven.

Programma huisvesting zorgdoelgroepen en statushouders
Voor statushouders en mensen die uit zorginstellingen komen, waren in 2021 1.850 woonplekken nodig. Slechts 550 konden worden gerealiseerd binnen de afspraken met de woningcorporaties. Voor het oplossen van het tekort van 1.300 woonplekken is in oktober 2021 een Doorbraakplan huisvesting zorgdoelgroepen en statushouders vastgesteld. Het plan bestaat uit 14 projecten die de komende jaren 400 woonplekken voor genoemde doelgroepen moeten opleveren.

Resultaten in 2021 als het gaat om zorgdoelgroepen en statushouders:

• Corporaties leveren volgens reguliere afspraken 313 woningen per jaar. Hiervan zijn er 231 gerealiseerd. Het tekort schuift mee naar volgend jaar.
• In de prestatieafspraken is vastgelegd dat de corporaties 100 extra woningen leveren voor de zorgdoelgroepen in nieuwbouw. Hiervan zijn er 12 geleverd in de nieuwbouw van Lindoduin en Dedemsvaartweg. Daarnaast heeft Vestia met de gemeente in 2021 het project Willem Dreeshuis gestart. In 2022 worden hier 120 woningen gerealiseerd, waarvan 60 voor de doelgroep.
• Met behulp van een particulier initiatief zijn in 2021 15 woningen voor de doelgroep gerealiseerd in een tijdelijk woonproject aan de Badhuisweg.
• De gemeente is gestart met de bouw van het tijdelijke woningbouwproject Henri Faasdreef, waarmee 70 woningen worden gerealiseerd.

In 2021 zijn voor het eerst afspraken gemaakt met de regio over de bouw van sociale huurwoningen en de verdeling van de huisvesting van uitstromende zorgdoelgroepen. Omdat in Den Haag de meeste zorginstellingen liggen, kent Den Haag de grootste uitstroom. Deze afspraken zijn een eerste stap naar een meer evenwichtige verdeling over het land en de regio.

Ondanks alle maatregelen en extra inspanningen is er eind 2021 nog steeds sprake van een tekort aan woonplekken. Om het tekort aan te vullen en draagvlak te genereren, heeft de gemeente aan bewonersorganisaties, vastgoedpartijen, corporaties, zorgpartijen en Haagse fondsen gevraagd om met ideeën te komen voor nieuwe oplossingen en locaties. Hiermee is een basis gelegd voor een brede coalitie met de stad. Over een tweede tranche locaties is begin 2022 besloten (RIS311879).

Gedupeerden van de kinderopvangtoeslagenaffaire
Gedupeerden van de kindertoeslagenaffaire in Den Haag krijgen op verschillende leefgebieden via een multidisciplinair team van casusregisseurs ondersteuning. Er is een lokale maatwerkregeling voor gedupeerden die hun zelfstandige woning zijn verloren door de toeslagenaffaire. Op basis hiervan kan een woningcorporatie gedupeerden een eenmalig passend woningaanbod doen als zij door de druk op de woningmarkt geen passende woning kunnen vinden. Dit lokaal maatwerk is vastgelegd in het collegebesluit Lokaal maatwerk in het kader van de kindertoeslagenaffaire (RIS 309520) per 20 juli 2021. De werking is geëvalueerd eind 2021 en wordt doorgezet in 2022 omdat de dienstverlening doorloopt.

Naast het lokaal maatwerk is er een aantal keer naar aanleiding van een medische situatie urgentie verleend, met het oog op de bijzondere situatie van gedupeerden.

Studenten
In 2021 zijn 90 studentenwoningen opgeleverd aan de ‘s Gravenzandelaan. Daarnaast is in 2021 gezocht naar nieuwe mogelijkheden voor studentenhuisvesting. Daarbij is steeds gekeken naar de juiste match tussen locatie en doelgroep. Zo zijn er in 2021 meerdere studentenwoningen in aanbouw genomen en wordt ook in 2022 gestart met de bouw van nieuwe studenteneenheden. De ambitie vanuit de Woonagenda 2020-2023 staat op 1.000 nieuwe studentenwoningen tot 2023. Tot 2023 wordt uitgegaan van de bouw van circa 861 studenteneenheden. In tegenstelling tot 2020 is de vraag vanuit internationale studenten naar huisvesting weer aangetrokken. De druk op Haagse studentenwoningen is daarom groter dan in 2020. Deze druk wordt vergroot door het stadsbreed ingevoerde verbod op ‘verkamering’.

Arbeidsmigranten
Het creëren van leefbare, veilige en menswaardige woonomstandigheden voor arbeidsmigranten in Den Haag is een primair doel (commissiebrief ‘Proces aanpak huisvesting arbeidsmigranten’ (RIS 305089)). Dat geldt zowel voor huisvesting in de bestaande woningvoorraad als specifieke huisvesting voor arbeidsmigranten. Aan de komst van arbeidsmigranten in de gemeente zitten vele aspecten en dat vraagt om een brede aanpak. Deze aanpak heeft geleid tot nieuwe ontwikkelingen en meer samenwerking. De brand in de Wouwermanstraat, waarbij EU-arbeidsmigranten in een kwetsbare positie zijn aangetroffen, onderstreept de noodzaak van onze inzet op een goede aanpak op EU-arbeidsmigranten. Dat doet de gemeente via samenwerking en coördinatie tussen de verschillende diensten, beleidsvelden, directies en portefeuilles. Hierover is de raad recent middels de 2e voortgangsrapportage over arbeidsmigranten geïnformeerd (RIS 311440).  

Kwaliteit en Leefbaarheid

Kwaliteitsbeleid Haagse woningvoorraad
In 2021 is, na de aanbesteding in 2020, gestart met een nieuwe vocht- en schimmelexpert. Als bewoners er met een corporatie niet uitkomen, voert deze expert onafhankelijk onderzoek uit (RIS 306098). In 2021 is het eerste deel van het onderzoek naar de kwaliteit van de Haagse woningvoorraad opgeleverd (RIS 307512). Dit was een beschrijving van de kwaliteit van de Haagse woningvoorraad van woningcorporaties op basis van de gegevens die daarover al beschikbaar waren. Het tweede deel, de daadwerkelijke schouw die uitgevoerd zal worden via een representatieve steekproef, is in 2021 aanbesteed. De eerste resultaten worden in het eerste kwartaal van 2022 verwacht.

VVE-balie
In 2021 zijn totaal 2.533 contacten met  Verenigingen van Eigenaars geweest. De verenigingen zijn op weg geholpen met advies en informatie. Ook waren er in 2021 verschillende online webinars.

Huurbalie
In de zomer is de huurbalie geopend. Huurders en verhuurders kunnen hier terecht voor advies en informatie. De huurbalie informeert over rechten en plichten en helpt mensen op weg. In november is er in samenwerking met de hogeschool en universiteiten meer bekendheid gegeven aan de diensten van de huurbalie voor studenten. In december zijn alle huurders in Transvaal via brief en via welzijnspartijen op de hoogte gebracht van de diensten van de huurbalie.

Hou van je huis
Hou van je Huis heeft in 2021 ruim 4.000 mensen te woord gestaan om advies te geven over duurzaam woningonderhoud en veilig en gezond wonen en om vragen te beantwoorden. Van hen wonen 2.533 mensen in een Vereniging van Eigenaars. Inwoners van Den Haag kunnen voor vragen en advies terecht op de verschillende locaties in de stad maar ook viamail en telefoon is Hou van je Huis bereikbaar. In de zomer van 2021 is een nieuw telefoonsysteem in gebruik genomen waardoor de bereikbaarheid is toegenomen. Steeds beter weten mensen Hou van je Huis te vinden. In 2021 is het aantal nieuwe contacten met 50% toegenomen ten opzichte van 2020. In deze aantallen zijn niet meegenomen: de aanmeldingen voor de kleine energiebesparende maatregelen die ook via Hou van je Huis verlopen. Het gaat om 6.300 Direct Bespaar Actie, 1.500 aanmeldingen voor een energiezuinige koelkast en meer dan 500 aanmeldingen voor Goedkoper je Huis Verwarmen.

4. Toezicht en handhaving wonen

De Haagse Pandbrigade houdt toezicht op de fysieke staat en het gebruik van gebouwen in Den Haag. Door middel van handhaving beëindigt de brigade overtredingen en misstanden die bij het toezicht naar voren komen. De Haagse Pandbrigade richt zich op onderwerpen als onvergunde en vergunde kamerbewoning, hennepkwekerijen, illegale bouw, achterstallig woningonderhoud en de aanpak van woonoverlast. De gemeente controleert daarnaast ook de woonwagencentra op naleving van de bouw- en woonregelgeving. Er wordt integraal gecontroleerd, waarbij ook aandacht is voor de juiste inschrijvingen in de Basisregistratie Persoonsgegevens en mogelijke onvolkomenheden bij uitkeringen.

Aantal meldingen
Het aantal meldingen bij het Meld- en Steunpunt Woonoverlast was in 2021 ongeveer gelijk aan die van 2020. Het gaat om circa 2.900 meldingen over woonoverlast en onrechtmatig gebruik van woningen en 1.350 meldingen over achterstallig woningonderhoud en illegale bouw. Per 1 juni 2021 is de politie gestopt met de meld-een-vermoeden-app in verband met de Politiewet. Daardoor kwamenenkele honderden meldingen minder binnen.

Kaapseplein
In 2021 heeft de gemeente extra toezicht gehouden op woningen rond het Kaapseplein en omgeving als onderdeel van de prioritaire gebiedenaanpak. Er zijn 5 medewerkers vrijgemaakt voor de aanpak van slechte huisvesting van arbeidsmigranten door malafide uitzendbureaus. In het gebied worden flink wat overtredingen opgespoord, zoals kamerverhuur zonder vergunning, bewoning door huishoudens zonder huisvestingsvergunning en gebruik van woningen als bedrijfsruimte. Er wordt stevig ingezet op deze overtredingen. In veel gevallen worden bestuurlijke boetes opgelegd.

Succesvolle lobby
Na lobby van de gemeente Den Haag heeft kamerlid Nijboer een amendement ingediend voor het schrappen van de zogenaamde ‘herhaaldelijkheidseis’ voor het opleggen van een bestuurlijke boete op grond van de Woningwet. Dit amendement is door de Tweede Kamer aangenomen. Hierdoor kan het instrument bestuurlijke boete op grond van de Woningwet sneller, vaker en efficiënter worden ingezet, zodra dit in de wet is vastgelegd.

Nieuwe werkwijze handhaven
Met ingang van 2021 is de Haagse Pandbrigade aan de slag gegaan met het realiseren van de doelstellingen uit het uitvoeringsbeleid ‘Handhaven met ambitie’. Het uitvoeringsbeleid adresseert de groeiende vraag naar handhaving door de groei van de stad, de druk op de woningvoorraad en de stijgende meldingen. Kort gezegd betekent dit een cultuur- en werkwijzeverandering van sec reageren op meldingen naar een proactieve probleem- en gebiedsgerichte benadering. Deze nieuwe aanpak krijgt ook gestalte in het zogenaamde opgavegericht werken. Een voorbeeld hiervan is de eerder beschreven gebiedsaanpak op en rond het Kaapseplein.

Corona
Er is terughoudender omgegaan met controles in woningen. Voor het coronaproef uitvoeren van woningcontroles gebruikt de gemeente een protocol.

5. Beheer bedrijfspanden

De gemeente kan besluiten om strategisch relevante gronden en panden aan te kopen met het oog op toekomstige stedelijke ontwikkeling. De gemeente beheert het vastgoed totdat de ontwikkeling plaatsvindt. Waar mogelijk wordt het vastgoed verhuurd waarbij de huurbaten zoveel mogelijk dekking bieden voor de lasten. Exploitatiesaldi worden verrekend met de reserve Strategisch vastgoed stadsontwikkeling. Als het strategisch vastgoed niet langer een bijdrage levert aan de beleidsdoelstellingen, wordt het verkocht. Zo zijn in 2021 diverse verkooptransacties geweest in de Kompasstraat en Hoekerstraat.

6. Omgevingsvergunningen

In 2021 zijn 5.326 aanvragen voor een omgevingsvergunning ingediend. Dit zijn 263 aanvragen meer dan 2020. Het gaat om 4.050 bouwaanvragen, 649 aanvragen voor een kapvergunning en 627 overige aanvragen. Ruim 96% van de bouwaanvragen heeft betrekking op een bouwsom van minder dan € 250.000. Er zijn 67 grote bouwplannen ingediend met een bouwsom groter dan € 1 mln. Dit zijn 42 grote plannen minder dan 2020. De totale legesopbrengst voor omgevingsvergunningen is € 0,5 mln. hoger dan begroot.

Dienstverlening
Uit het klanttevredenheidsonderzoek blijkt dat goed wordt gescoord op vriendelijkheid en duidelijkheid. Persoonlijk contact voordat een vergunning wordt aangevraagd, wordt eveneens zeer goed ervaren. Minder tevreden zijn klanten over de snelheid. Een verklaring hiervoor is dat door de vele vergunningsaanvragen en grote ICT- storingen achterstanden in de afhandeling van de omgevingsvergunning zijn ontstaan. De gemeente werkt hard om deze achterstanden weg te werken.

De campagne ‘Bouwen in en met de buurt’ is al in 2018 opgezet om initiatiefnemers en buurtbewoners een handreiking te geven hoe zij elkaar kunnen informeren over bouwplannen. Afgelopen jaar bleek dat veel inwoners deze mogelijkheden om geïnformeerd te worden niet kennen. Daarom is in 2021 gekozen om bewonersverenigingen actief te informeren over deze mogelijkheden. De contacten hiervoor zijn in 2021 gelegd, in het eerste kwartaal van 2022 staan de bijeenkomsten met bewonersorganisaties op de agenda.

Wet- en regelgeving

Groene leges en leges sociale huurwoningen
In 2018 is € 5 mln. beschikbaar gesteld voor de pilotregeling Groene leges. De regeling is in 2020 verruimd en verlengd tot de Omgevingswet in werking treedt. Door de verruiming is het ook voor grote projecten aantrekkelijk om duurzaamheidsinitiatieven te ontplooien. Concreet gaat het om minder leges voor een omgevingsvergunning als het bouwplan op duurzame wijze is gerealiseerd.

In 2021 zijn 45 nieuwe aanvragen ingediend voor groene leges met een potentiële legesvermindering van € 0,266 mln. 48 aanvragers hebben hun aanvraag in 2021 duurzaam uitgevoerd en hebben een korting gekregen van in totaal € 0,216 mln. In totaal is er tot en met 2021 € 0,431 mln. aan kortingen verstrekt.
Per 31 december 2021 zijn er nog 143 lopende aanvragen die mogelijk recht hebben op een legeskorting van in totaal € 1,499 mln. Voor de regeling is nog € 3,070 mln. beschikbaar.

Naast deze regeling is in 2020 € 6 mln. beschikbaar gesteld om de bouw van sociale huurwoningen te stimuleren. Ook deze regeling is verlengd tot de inwerkingtreding van de Omgevingswet. De legesvermindering is € 2.000 per gerealiseerde sociale huurwoning. In 2021 is 1 aanvraag ingediend voor 407 sociale huurwoningen met een potentiële legesvermindering van € 0,814 mln. In 2021 is nog geen korting verstrekt.

Per 31 december 2021 zijn er 9 lopende aanvragen met in totaal 1.222 te bouwen sociale huurwoningen, die mogelijk recht hebben op een legeskorting van in totaal € 2,444 mln. Voor de regeling is nog € 3,556 mln. beschikbaar.

Omgevingswet
De Omgevingswet treedt naar verwachting op 1 oktober 2022 of op 1 januari 2023 in werking. De opgave voor de gemeente is om het werken met kerninstrumenten voor te bereiden. De gemeente krijgt hiervoor door de overdracht van rijksregels meer ruimte voor lokaal maatwerk. De voorbereiding wordt gedaan voor diverse onderdelen, zoals vergunningverlening, toezicht en handhaving (Veilig Thuis Haaglanden). Het proces wordt meer integraal ingericht. Er wordt hard gewerkt om de implementatie van de Omgevingswet soepel te laten verlopen.

Met het omgevingsplan Binckhorst doet Den Haag ervaring op door met de Omgevingstafel Binckhorst de vergunningaanvragen integraal door de projectinspecteur en adviseur te behandelen op een vast dagdeel. In 2021 zijn voor een aantal belangrijke grote woningbouwprojecten vergunningen verleend. Naast het bouwen wordt er ook getoetst aan de thema’s als natuur, water, openbare ruimte en woonprogramma. Naast de Omgevingstafel is er ook een Toezichttafel. Nieuw in 2021 is ook de Naleeftafel.

Omgevingsvisie
Met de invoering van de Omgevingswet veranderen de beleidsproducten voor de sturing van het ruimtelijk fysieke domein. De omgevingsvisie bevat de hoofdlijnen van het beleid voor de fysieke leefomgeving: de voorgenomen ontwikkeling, het gebruik, het beheer, de bescherming en het behoud van het grondgebied. Het bereiken en in stand houden van een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit is de centrale doelstelling van de Omgevingswet. Alle kwaliteiten van een gebied en alle belangen die spelen, worden in kaart gebracht en tegen elkaar afgewogen.

Januari 2021 is de startnotitie ‘Naar een omgevingsvisie voor Den Haag’ in de Raad besproken (RIS 307081). Met een aanpassing van de begroting 2021 t/m 2023 (juli 2021) zijn middelen beschikbaar gesteld om met de inhoudelijke werkzaamheden te starten. Het ambitiedocument Omgevingsvisie Den Haag 2050 is in oktober door het college vastgesteld (RIS 310283). Hierin staan de ambities op basis van actueel beleid, een onderzoeksagenda en de wijze van totstandkoming van de omgevingsvisie. Dit is ook het startdocument voor de participatie. De Raad is geïnformeerd over de participatieactiviteiten (RIS 310690) die gedurende de eerste fase van het traject tot en met maart 2022 plaatsvinden.

De Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen
De Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen treedt naar verwachting op 1 oktober 2022 of op 1 januari 2023 in werking. Door middel van proefprojecten wordt de beoogde werkwijze van het stelsel beproefd. In Haaglanden zijn nu 13 integrale proefprojecten actief. Omdat de wet ook gevolgen heeft voor onze rol als opdrachtgever, is samen met het ingenieursbureau IBDH een proefproject gestart rond de realisatie van een fietsbrug. Landelijk wordt vanuit de VNG gestimuleerd om als ambassadeursnetwerk aan de slag te gaan. Den Haag is hierbij ambassadeurstrekker voor de gemeenten in Haaglanden. Ook landelijk leveren we een bijdrage aan de implementatie en ontwikkeling van deze wet, in nauwe samenwerking met de VNG en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties.

Kwaliteitszorg gebiedsontwikkelinge n
In de commissiebrief stadsstedenbouwer en ruimtelijk kwaliteitssysteem (december 2020, RIS 307136) zijn drie sporen benoemd voor kwaliteitszorg. Een van de sporen betreft het opstellen van beeldkwaliteitsplannen voor de grote gebiedsontwikkelingen. De stedelijke ontwikkeling in Den Haag bevindt zich in een overgangsfase van projectontwikkeling naar gebiedsontwikkeling. Daarbij hoort een systeem van kwaliteitszorg waarbij wordt gestuurd op ruimtelijke samenhang en kwaliteit op gebiedsniveau. Voor alle betrokkenen (overheid, ontwikkelaars, burgers) is het van belang dat dit systeem voor kwaliteitszorg betrouwbaar en voorspelbaar is. Dat vraagt erom dat de kaders voor ruimtelijke kwaliteit aan de voorkant van planprocessen duidelijk zijn. In 2021 is onder andere gestart met het opstellen van een kwaliteitsplan en beeldkwaliteitsplannen voor het CID. In het derde kwartaal 2021 heeft hierover een werkbespreking plaatsgevonden met Commissie Ruimte. De eerste concepten zijn besproken met betrokkenen en geïnteresseerden in een Stadsgesprek. Vaststelling van de documenten is voorzien in de eerste helft van 2022. Ook voor deelgebieden in Den Haag Zuidwest zijn beeldkwaliteitsplannen opgesteld, welke in het eerste kwartaal van 2022 kunnen worden vastgesteld.

Een ander onderdeel van het ruimtelijke kwaliteitssysteem in Den Haag betreffen de (deels nog in te stellen) kwaliteitsteams. Het kwaliteitsteam Binckhorst is in 2020 van start gegaan. In 2021 is een eerste jaarverslag opgeleverd, vastgesteld door het College van B&W en toegelicht in de werkbespreking van Commissie Ruimte over het onderwerp kwaliteitsborging. De opzet van kwaliteitsteams voor CID en Zuidwest is in voorbereiding. Deze kwaliteitsteams zullen van start gaan zodra er kwaliteitskaders (kwaliteitsplan en/of beeldkwaliteitsplannen) voor deze gebieden worden vastgesteld. De beschikbaarheid van vastgestelde kwaliteitskaders is een voorwaarde voor het functioneren van kwaliteitsteams.

Stikstofproblematiek
Op 29 mei 2019 is het Programma Aanpak Stikstof via een rechterlijke uitspraak onbruikbaar geworden. Dit heeft in Den Haag vooral grote gevolgen voor vergunningverlening van projecten zoals woningbouw. Het Rijk heeft daaropvolgend maatregelen bekend gemaakt en wetsvoorstellen gedaan om de vergunningverlening en realisering van projecten weer mogelijk te maken.   

Op 1 juli 2021 is de “Stikstofwet”, dat is een wijziging van de Wet natuurbescherming, en bijbehorende regels, in werking getreden. Deze Stikstofwet regelt onder meer drie resultaatsverplichtingen voor stikstofreductie: in 2025 moet minimaal 40% van het areaal van de stikstofgevoelige natuur in beschermde Natura 2000-gebieden een gezond stikstofniveau hebben; in 2030 minimaal de helft en in 2035 minimaal 74%.

Voor de bouw heeft de Stikstofwet een gedeeltelijke vrijstelling mogelijk gemaakt van de natuurvergunningplicht voor het aspect stikstof. De vrijstelling geldt voor bouw-, aanleg- en sloopactiviteiten. De vrijstelling geldt niet voor de gebruiksfase van wat wordt gebouwd of aangelegd. Met inwerkingtreding van de Omgevingswet – naar verwachting 1 juli 2022 – wordt een spoor ingezet om te komen tot het emissieloos bouwen, aanleggen en slopen. De eerste stap daarin is dat er een inspanningsverplichting gaat gelden voor initiatiefnemers om de emissie te beperken. Dit gaat beoordeeld worden bij de aanvraag om omgevingsvergunning voor het bouwen en de melding voor het slopen.
Naar verwachting is er – op termijn – onvoldoende stikstofruimte beschikbaar om de bouwopgave van Den Haag te realiseren. Aanvullend op de rijksmaatregelen heeft de gemeente daarom in samenspraak met partners, zoals het Rijk en de Provincie, in onderzoek of er lokale maatregelen mogelijk zijn die stikstof ontwikkelruimte opleveren.

7. Bestemmingsplannen

In 2021 is gewerkt aan een beperkt aantal actualiseringsplannen waar in 2019 al mee gestart was. Nieuwe actualiseringsplannen zijn vanwege de komst van de Omgevingswet niet meer gestart. De nog lopende actualiseringsplannen zijn: strand, Vruchten- en Heesterbuurt, Ypenburg A12 Zone en Waldeck. Daarnaast is gewerkt aan een aantal op ontwikkeling gerichte bestemmingsplannen. Hoewel een deel van deze plannen in 2021 is vastgesteld, lopen er tegen sommige bestemmingsplannen nog wel beroepsprocedures en zullen diverse bestemmingsplannen in 2022 worden aangeboden.

In 2021 is de inwerkingtredingsdatum van de Omgevingswet met een half jaar verschoven naar 1 juli 2022. Onder regie van het programma Implementatie Omgevingswet is gewerkt aan het aanpassen van de werkprocessen voor vergunning, toezicht en handhaving. De benodigde software is aangeschaft en aangesloten op het digitaal stelsel Omgevingswet. Er zijn voorbereidingen getroffen voor het maken van één omgevingsplan voor Den Haag. Ook hier is software voor aangeschaft. Dit is in 2021 aangesloten op het digitaal stelsel. Voor de omgevingsvisie is een ambitiedocument opgesteld.

Op het gebied van dienstverlening is Den Haag bezig met het ontwikkelen van digitale vragenbomen voor vergunningaanvragen. Een belangrijk onderwerp onder de Omgevingswet is participatie bij de verschillende instrumenten, zoals omgevingsvisie, omgevingsplan en omgevingsvergunning. Bij al deze instrumenten is in 2021 gestart met het opstellen van handreikingen over hoe participatie kan plaatsvinden.

In juli 2021 is de doelgroepenverordening (verordening doelgroepen woningbouw RIS 308714) vastgesteld door de raad. De doelgroepenverordening maakt het mogelijk om via het bestemmingsplan te sturen op betaalbare woningbouw.

8. Kernregistraties

Naast het beheer van basis- en kernregistraties is in 2021 gewerkt aan verbetering van de geo-informatievoorziening. Door de voortdurende thuiswerksituatie hebben veel gebruikers geprofiteerd van digitale geo-informatie. Ook op afstand was er veel locatiegebonden informatie over de fysieke stad beschikbaar.

In 2021 werkte de gemeente aan Totaal Driedimensionaal. Dit is een programma waarin Den Haag samen met de Vereniging Nederlandse Gemeenten, Amsterdam en Rotterdam werkt aan een driedimensionale werkwijze voor de geo-basisregistraties. Het gaat om de hele keten: van inwinning en beheer tot gebruik. Elk van de gemeenten is verantwoordelijk voor een deel. Voor Den Haag ligt de uitdaging bij de inwinning. In 2021 is in Den Haag gewerkt aan een aantal belangwekkende pilotopstellingen waarbij onderzoek is gedaan naar de gegevens die vanuit Building Information Management en puntenwolken beschikbaar zijn voor de inwinning van 3-dimensionale locatiegebonden fysieke basisgegevens.

Ondergrond   
De Wet basisregistratie ondergrond (BRO) is er sinds 2018. In 2021 zijn 33 grondwatermonitoringputten en 12 geotechnisch sondeeronderzoeken toegevoegd aan het bronhouderportaal. Met geotechnisch sondeeronderzoek wordt zowel op land als op zee de opbouw van de ondergrond in kaart gebracht. De landelijke voorziening zorgt ervoor dat deze gegevens nu voor iedereen beschikbaar zijn als open data. De zelftoets is niet behaald omdat er door personele wijzigingen onvoldoende regie kon worden gevoerd op de procesmatige kant van de dataverwerking. Hierdoor stond de tijdigheid van het aanleveren van gegevens aan de landelijke voorziening onder druk. Verder is de vierde tranche van de Wet basisregistratie ondergrond voorbereid, die op 1 januari 2022 in werking is getreden. De vierde tranche betreft onder meer data over formatieweerstand-onderzoek. Formatieweerstand-onderzoek wordt gebruikt om inzicht te krijgen in het veranderende zoutgehalte van grondwater, om de verzilting van de grond te monitoren en om de grens tussen zout en zoet water te volgen door de tijd heen.

Basisregistraties
Ook in 2021 is een zelftoets ingevuld voor de basisregistratie adressen en gebouwen en de basisregistratie grootschalige topografie. De basisregistraties voldoen aan de wettelijke norm.

In 2021 is gewerkt aan de kwaliteitsverbetering van de basisregistratie grootschalige topografie. Het gaat hierbij om de overgang naar de verbeterde standaard IMGEO 2.2. Een voorbeeld van deze aanpassing is het opnemen van opslagtanks voor energie, zoals gastanks en buurtbatterijen. Belangrijke drijfveer achter deze aanpassingen is het gebruik van de basisregistratie door hulpdiensten. Zij hebben grote behoefte aan een goed beeld van de omgeving bij een calamiteit.

Het Haagse 3D stadsmodel (digitale stadsmaquette) heeft nieuwe en meer gedetailleerde data. Na de Europese aanbesteding in 2020 zijn in 2021 de binnenstad, Schilderswijk, Moerwijk, Morgenstond, Bouwlust en Vrederust opgeleverd en in gebruik genomen. Het 3D-stadsmodel geeft goed inzicht in de fysieke leefomgeving.

Datalab
Ook in 2021 zijn grote stappen gezet met het Datalab Energietransitie. Dit is een platform waarop informatieproducten worden ontwikkeld rondom een maatschappelijk vraagstuk. Er wordt gebruik gemaakt van open en gesloten data met verschillende doelen voor verschillende doelgroepen, maar wel met dezelfde data. Op deze manier wordt een samenwerkplatform opgebouwd waarbij alle betrokkenen op basis van dezelfde informatie beslissingen kunnen voorbereiden.

9. Grondbeleid

De gemeente voert bij faciliterend grondbeleid zelf geen grondexploitatie. De gemeente bevordert particuliere initiatieven en neemt waar mogelijk planologische belemmeringen weg. Ook biedt de gemeente  begeleiding bij de realisatie. Eventueel stimuleert de gemeente private investeringen door te investeren in publieke voorzieningen, zoals infrastructuur en openbare buitenruimte.