Duurzaamheid, milieu en energietransitie

Beleidsverantwoording per activiteit

 
Energietransitie

Duurzaam verwarmde woningen
De conceptversie van de Transitievisie Warmte is voor inspraak vrijgegeven (RIS 310442). De Transitievisie Warmte bevat de uitwerking van het Stedelijk Energieplan Den Haag (RIS 306869) met duurzame warmteopties voor elke buurt in Den Haag. Daarnaast wordt aangegeven welke buurten waarschijnlijk voor 2030 een schone warmtevoorziening kunnen hebben en welke waarschijnlijk na 2030 kunnen overgaan op een schone warmtevoorziening

Er is met verschillende partijen aan een duurzame energievoorziening samengewerkt. Vanuit de geothermiebron aan de Leyweg van de Haagse Aardwarmte Leyweg (HAL) is de eerste warmte aan het warmtenet geleverd. Den Haag is hiermee de eerste stad in Nederland met een binnenstedelijke aardwarmtebron die aan woningen warmte levert. Voor de toekomstige geothermiebron aan het De Constant Rebequeplein is een SDE-subsidie toegekend. Voor een toekomstige geothermiebron in Ypenburg is een SDE-subsidie aangevraagd.

In het vierde kwartaal van 2021 is de definitieve omgevingsvergunning voor het Haagse tracédeel van de warmtetransportleiding WarmtelinQ Vlaardingen-Den Haag door de gemeente Den Haag afgegeven. Gasunie, LdM C.V., heeft een aanvraag gedaan om de eerder afgegeven omgevingsvergunning te wijzigen vanwege de gewijzigde aanlegtechniek en het tracé rondom de Middachtenweg. De vergunningen kunnen pas gebruikt worden als aan een aantal vergunningvoorschriften wordt voldaan, waaronder een combi-instemmingsbesluit APV-artikelen 2:10a en 2:11. De provincie heeft een provinciaal inpassingsplan vastgesteld; dit is een soort bestemmingsplan. Gemeente Den Haag heeft, op uitdrukkelijk verzoek van de raad, eind 2021 beroep over het provinciaal inpassingsplan bij de Raad van State ingesteld en een voorlopige voorziening aangevraagd.

Woningen transitieklaar
In 2021 is bijgedragen aan transitieklare woningen met advisering aan bewoners, ontzorging, en het aanbieden van energiebesparende maatregelen. Financieel zijn inwoners ondersteund met het beschikbaar stellen van renteloze leningen (zoals het VvE Duurzaamheidsfonds) en diverse subsidies. In 2021 zijn er 3.122 transitieklare woningen bijgekomen. Daarmee staat de teller in de huidige coalitieperiode op 20.958. Dit jaar zijn minder woningen als transitieklaar de boeken ingegaan vanwege gewijzigde methodiek voor het vaststellen van een energielabel en stijgende kosten en langere wachttijden voor het verkrijgen van een energielabel. Hierom is het niet langer verplicht om een energielabel vast te stellen bij de aanvraag van de isolatiesubsidie. Gevolg: minder energielabels en dus minder woningen die als transitieklaar de boeken ingaan.

Met de subsidieregeling ‘wonen op schone energie’ (RIS 307360) kunnen huurders bij de renovatie van hun corporatiewoningen overstappen naar op koken op schone energie. Met deze regeling zijn 7 projecten ondersteund en 545 corporatiehuurders overgestapt op inductiekoken. Verder hebben 1.129 woningeigenaren een adviesgesprek gehad en met subsidie de overstap naar koken en/of verwarmen op schone energie gemaakt.

In Heiloo-Medemblikstraat zijn alle 228 woningen van Vestia gerenoveerd naar energielabel A, aangesloten op stadsverwarming met individuele warmte-afleversets en van het kookgas afgehaald. Haag Wonen heeft met behulp van de stimuleringsregeling aardgasvrije huurwoningen van de RVO circa 200 woningen van het kookgas afgehaald.

In totaal zijn er bijna 80 financiële bijdrages aan Verenigingen van Eigenaars verstrekt om een Meerjaren Duurzaam Onderhoudsplan (MDOP) op te laten stellen. Verder is een start gemaakt met twee straataanpakken. Hiermee wordt een aanpak ontwikkeld om particuliere woningeigenaren in een straat collectief te ondersteunen in het verduurzamen van hun woningen.

Groene energiewijken 
Samen met bewoners en bedrijven is verder gewerkt aan het verminderen van hun energieverbruik en de transitie naar schone energie.

• In Mariahoeve zijn met woningcorporatie Haag Wonen afspraken gemaakt over het aardgasvrij maken van circa 600 woningen. Ook zijn 102 Verenigingen van Eigenaars benaderd voor het transitieklaar maken van hun complex en zijn 21 VvE’s hiermee gestart.

• In Zuidwest heeft Staedion aan de Meppelweg de eerste flat met 56 huurwoningen energieneutraal gemaakt. Deze flat is onderdeel van de Proeftuin Aardgasvrije Wijken met € 5,2 miljoen subsidie vanuit het rijk. Binnen de proeftuin zijn met de woningcorporaties aanvullende afspraken gemaakt over het verder aardgasvrij maken van 850 bestaande woningen.
• In Ypenburg is de pilot waterzijdig inregelen uitgevoerd waarin geleerd is hoe binnen cv-installaties beter ingesteld kunnen worden. Dit zorgt voor een lagere energierekenring en gelijkmatig verwarmde ruimtes.

• Voor de Binckhorst is het Warmteplan Trekvlietzone door de gemeenteraad vastgesteld
• Voor de uitvoering van het Warmteplan Laakhavens (RIS306882) is Eteck als concessiehouder geselecteerd om uitvoering te geven aan een duurzaam warmtesysteem.

Ondernemen op schone energie  
In 2021 heeft de gemeente 189 energiescans op locatie uitgevoerd. Het handboek ‘Duurzaamheid werkt voor Haagse ondernemers’ is geüpdatet. Verder is een brochure over de overstap van gas naar inductie voor horecaondernemers gemaakt.

Voor 28 zonnepaneelprojecten in Den Haag is € 5,5 mln. subsidie toegekend vanuit de regeling Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie, kortweg SDE++. Vanuit SolarCity zijn 30 haalbaarheidsonderzoeken voor zonnepanelen uitgevoerd bij ondernemers. Voor de collectieve inkoopactie verduurzaming schreven 379 ondernemers zich in en 43 van hen hebben inmiddels een aanbod geaccepteerd.

Voor de bedrijventerreinen Zichtenburg Kerketuinen Dekkershoek (ZKD), Uitenhagestraat, Fruitweg en Ypenburg zijn energiescenariostudies uitgevoerd naar duurzame warmte-alternatieven. De gemeente heeft de bedrijven op het bedrijventerrein ZKD gestimuleerd en ontzorgd om energie te besparen. Aan de MKB aanpak duurzaamheid en de bedrijventerreinenaanpak is samen € 0,4 mln. uitgegeven.

Verduurzamen sportclubs en scholen
Sportverenigingen zijn ondersteund om hun energieverbruik te verlagen. De gemeente heeft de nieuwe Investeringssubsidie Accommodaties Sportverenigingen (RIS 309503) vastgesteld. Hierin is het percentage subsidie bij duurzame maatregelen opgeschroefd van 45% naar 60% en is het subsidieplafond naar maximaal € 1,0 mln. opgehoogd. In 2021 maakten 24 sportverenigingen van de regeling gebruik. Verder hebben vijf sportverenigingen gebruik gemaakt van mogelijkheden om een energiescan, advies en begeleiding aan te vragen.

Samen met bewoners en bedrijven
Op het digitaal loket www.duurzamestad.denhaag.nl staat alle informatie van de gemeente over de energietransitie en verduurzaming van woningen en bedrijven en zijn ook subsidies en andere regelingen van andere overheden te vinden.

Den Haag heeft begin 2021 de basissubsidie van € 0,45 mln. voor Duurzaam Den Haag beschikt. Daarmee zorgt
Duurzaam Den Haag voor betere bewustwording, communicatie over duurzaamheid in Den Haag en het verbinden van initiatieven en initiatiefnemers. Daarnaast is € 0,42 mln. aan opdrachten verleend voor het ondersteunen van Haagse warmte-initiatieven van bewonersgroepen, het uitwerken van de energieplannen in 3 wijken en het organiseren van (digitale) informatiebijeenkomsten met bewoners en bedrijven.

Het onderwijsprogramma Techniek, Talent en Energie sluit aan bij het Wetenschap- & Technologieonderwijs, het Onderzoekend en Ontwerpend Leren en de talentontwikkeling van kinderen en leerkrachten. Dit programma is in 2021 verder uitgerold. Daarnaast is een excursie ontwikkeld samen met en naar het eco-zonnepark ’t Oor.

Duurzaamheid
De groei van de stad en het veranderende klimaat zorgen voor toenemende uitdagingen. De gemeente wil een klimaatbestendige, schone en gezonde stad zijn. Dat doen we met concrete milieu- en klimaatmaatregelen die onderdeel zijn van het stedelijk ontwerp en de inrichting van de openbare ruimte. Het gaat om maatregelen voor schone lucht en bodem, maar ook bijvoorbeeld het vervangen van steen door groen.

Klimaatbestendige stad 
In 2021 zijn op basis van de kwetsbaarheden uit de Haagse klimaatatlas met partijen in de stad risicodialogen gevoerd. De uitkomsten van deze dialogen worden omgezet in kaarten met kansen en kwetsbaarheden. 
Ook in 2021 heeft de gemeente samengewerkt met onder meer onderzoekinstellingen, het Hoogheemraadschap van Delfland en andere gemeenten. Den Haag heeft via Instituut voor natuureducatie (IVN) bij het Nationaal Groeifonds een subsidieaanvraag gedaan voor vergroening van Zichtenburg Kerketuinen Dekkershoek (ZKD). Den Haag deed in 2021 mee aan de nationale Citydeal klimaatadaptatie, het Convenant Klimaatadaptief Bouwen Zuid Holland en het Europese Interreg project Nature Smart Cities.

In 2021 is de wegwijzer Den Haag klimaatbestendig (RIS 308745) vastgesteld als kader. Dit is een belangrijke stap in het integreren van klimaatbestendigheid in het gemeentelijke beleid, zoals beschreven in de nota ‘Duurzaamheid: schone energie voor een groene stad’ (RIS 301829). Inmiddels staat klimaatadaptatie in steeds meer beleidsnota’s.

Project Nature Smart Cities - Urban waterbuffer Cromvlietpark 
In september 2021 is het Cromvlietpark in Laak feestelijk geopend en heeft het Hoogheemraadschap het keurmerk ‘klimaatkrachtig’ overhandigd. Daarmee is de testfase van de stedelijke waterbuffer Cromvlietpark begonnen. Dit project is door de Deltacommissaris Peter Glas genomineerd als voorbeeldproject voor adaptief waterbeheer en ruimtelijke adaptie.

Groene daken & Operatie Steenbreek 
In 2021 is met de dakenjacht opnieuw ingezet op de aanleg van groene daken met de subsidieregeling groene daken. Voor wat betreft de groene daken is er in 2021 voor € 0,12 mln. aan subsidie groene daken verleend. Er zijn in totaal ruim 250 aanvragen gedaan. In Scheveningen, Leidschenveen, Valkenboskwartier en Ypenburg zijn de meeste subsidies voor groene daken verleend.  

Voor het vijfde jaar op rij heeft Den Haag meegedaan met de Operatie Steenbreek. Deelname aan Operatie Steenbreek heeft door nauwe samenwerking tussen Duurzaam Den Haag en de gemeente in 2021 gezorgd voor 310.000 ingeleverde stenen in ruil voor vaste planten. Haag heeft hiermee het Nederlands kampioenschap Tegelwippen gewonnen en trots de Gouden Schep in ontvangst genomen.

Klimaatadaptie
De regionale subsidieaanvraag voor de landelijke Impulsregeling klimaatadaptatie is gehonoreerd en heeft €2,7 miljoen euro voor klimaatbestendigheid in Den Haag opgeleverd. Voor de uitvoering hiervan is de samenwerkingsovereenkomst Klimaatadaptatie Delfland afgesloten.

Geluidsanering
In 2021 is Den Haag met een nieuwe subsidieregeling voor voorbereiding, begeleiding en toezicht geluidsanering (VBT-subsidie) gestart. Het gaat om de resterende 8.153 woningen die op de A-lijst en B-lijst van zeer geluidbelaste woningen staan. Voor de voorbereiding is subsidie verleend. Eind 2021 is voor een pilot, te weten een subcluster van ongeveer 200 woningen aan Prinsegracht, een saneringsprogramma bij het ministerie ingediend om de begeleiding en het toezicht uit te kunnen voeren.

Verduurzamen sportclubs en scholen
Sportverenigingen en scholen zijn ook dit jaar gestimuleerd om hun energieverbruik te verlagen. Dit staat uitgelicht bij programma 10 Sport.

Afvalverwijdering en afvalstoffenheffing

Tarief afvalstoffenheffing 
Door de coronacrisis werken mensen veel meer thuis (meer huisvuil), bestellen zij meer producten online (meer verpakkingsmateriaal) en besteden mensen meer tijd aan klussen en opruimen (meer grofvuil). Dat vertaalt zich in hogere kosten van inzameling, verwerking en verbrandingsbelasting. Verder steeg het landelijke tarief van de verbrandingsbelasting per 2021. In 2021 zijn alle tarieven voor afvalstoffenheffing met circa 21% verhoogd (RIS 309969). Hiermee komen de totale opbrengsten voor afvalstoffenheffing op circa € 85,5 mln. (exclusief dividend).

Huishoudelijk afval
Door de coronacrisis is de hoeveelheid huishoudelijk afval flink toegenomen. Mensen werken en leren op grote schaal thuis, doen meer online bestellingen en voeren meer spullen af naar een afvalbrengstation.
In 2021 is in totaal 236.259 ton huishoudelijk afval ingezameld.

Ondergrondse restafvalcontainers en afvalsorteerstraatjes
In 2021 is de plaatsing van ondergrondse restafvalcontainers (ORAC's) en afvalsorteerstraatjes in de stad voortgezet. In totaal zijn er 265 ondergrondse restafvalcontainers in 2021 geplaatst, waarvan een groot deel in het Statenkwartier en het Zeeheldenkwartier. Daarnaast zijn er 33 containers in afvalsorteerstraatjes geplaatst en is de realisatie van afvalsorteerstraatjes in alle wijken bijna afgerond.

In 2021 zijn in de stadsdelen Centrum, Escamp, Haagse Hout, Laak, Loosduinen, Scheveningen en Segbroek vulgraadsensoren in de ondergrondse restafvalcontainers geplaatst (RIS 307373). Deze sensoren meten hoe vol een container is, of de container geleegd is en waar de container zich bevindt. De medewerkers van HMS legen de afvalcontainers op basis van de sensorgegevens.

Inpandige oplossingen voor afvalscheiding in hoogbouw zijn verkend en worden bij planvorming ingebracht.

Grondstoffenplan
De gemeenteraad heeft eind 2021 ingestemd met het Grondstoffenplan (RIS 310284). In dit plan staat de toekomststrategie voor de omslag van afvalinzameling naar hergebruik van grondstoffen. Per grondstoffenstroom zijn projecten benoemd waarmee de gemeente die omslag op gang brengt.

Afval scheiden en nascheiding
In 2021 zijn we doorgegaan met het stimuleren van afval scheiden. Afval bevat immers waardevolle grondstoffen. Er zijn 5 ondergrondse containers omgezet naar containers voor plastic, blik en drankpakken (PMD-container).

Afvalstromen
In 2021 zijn twee pilots om groente, fruit en etensresten in te zamelen bij hoogbouw voorbereid. Met cocons (verzamelcontainers) wordt een inzamelvoorziening getest, die weinig beslag legt op de openbare ruimte. Met de freshstation, een gekoelde container voor bioafval, wordt een inpandig inzamelmiddel getest die het voor bewoners makkelijk maakt hun bioafval gescheiden aan te leveren.

Verder zijn in 2021 de volgende acties ondernomen:

• Op initiatief van bewoners zijn in de stad twee wormenhotels geplaatst
• In 2021 is het proefproject Spullebak uitgevoerd. In dit proefproject worden grondstoffen van hoge kwaliteit op afspraak ingezameld. Producenten kunnen dan die grondstoffen opnieuw gebruiken.
• Bij circa 60 huishoudens zijn grondstoffen en producten ingezameld voor circulair verwerking of tweedehands verkoop.  
• Via bedrijfsnieuwsbladen en social media is gevraagd welke ondernemers een deelstroom van het grofvuil kunnen gebruiken in hun productieproces.

Ten slotte is voor de vestiging van een Haags Circulair Ambachtscentrum met een coalitie van sociale ondernemers voorbereiding getroffen. Kringloopgoederen en goederen die op de afvalbrengstations worden ingeleverd gaan voor reparatie en revisie naar het Circulair Ambachtscentrum. Daarnaast is een groep van reparateurs gevormd en zijn voor bewoners reparatieboxen beschikbaar gesteld.

Bedrijfs-, school- en bouwafval
In het kader van het Europese project PlastiCity heeft Den Haag samen met Haagse bedrijven plastic ingezameld om opnieuw te gebruiken. Met het ingezamelde plastic worden nieuwe producten gemaakt. In 2021 zijn onder andere spatmakers gemaakt die in gebruik zijn genomen door het HAGA-ziekenhuis. In het Europese project Upcycle your Waste zijn op het bedrijventerrein ZKD bedrijfsafvalstoffen geïnventariseerd. Een Meet-the-Marketevent, waarbij vraag (van upcyclers) en aanbod (van waardevolle grondstoffen uit het afval) samenkomen, kon als gevolg van de coronamaatregelen dit jaar geen doorgang vinden.   

In het kader van door Den Haag ondertekende Citydeal Circulair Bouwen zijn voorbeeldprojecten geselecteerd die circulair worden uitgevoerd. De lopende pilot Circulair Slopen houdt in dat vijf gemeentelijke panden circulair gesloopt worden, dat wil zeggen dat de sloop zo wordt uitgevoerd dat de bouwmaterialen hergebruikt kunnen worden.

Bij kleinschalige projecten op het Zuiderstrand en in de binnenstad is in samenwerking met ondernemers winst behaald door slimme bundeling van contracten, meer hergebruik van grondstoffen en duurzaam vervoer. Elf basisscholen in stadsdeel Loosduinen hebben een advies op maat gekregen voor afvalpreventie en afvalscheiding op school.

Voedsel
Het stadslandbouwloket heeft in de lijn van het initiatiefvoorstel ‘Duurzaam voedsel nog een tandje bijzetten’ (RIS 302821) gezorgd voor kennisdeling en verbinding. Er zijn circa 550 aanvragen behandeld, uiteenlopend van interne ondersteuning bij netwerkbijeenkomsten, participatietrajecten en advisering over beleidsstukken tot externe deelname aan academische onderzoeken, begeleiding van lokale initiatieven en vragen van individuele en georganiseerde bewoners. Drie VMBO-scholen deden enthousiast mee aan de duurzame Masterchef. Er is via de regiodeal Zuidwest met bewoners een moestuin van de grond gekomen. Tijdens de Foodwaste City Challenge met de duurzaamheidskring voor hotels is 40% minder van het ontbijtbuffet verspilt.

Milieubeleid, milieubeheer en luchtkwaliteit

Luchtkwaliteit
Begin 2021 is de jaarlijkse rapportage opgesteld over de kwaliteit van de lucht in Den Haag. Dit gebeurt aan de hand van de landelijke rapportage van het RIVM en de eigen gemeentelijke meetpunten. Den Haag voldoet nog steeds aan de Europese grenswaarden voor fijnstof en stikstofdioxide en werkt toe naar de strengere advieswaarden van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). De jaarrapportage luchtkwaliteit staat in de voortgangsbrief Duurzaamheid 2020 (RIS 308381). Den Haag heeft het Schone Lucht Akkoord ondertekend en werkt met het Rijk, de provincies en andere gemeenten samen aan een betere luchtkwaliteit (RIS 304354).

Hout stoken
In december 2021 was er een voorlichtingscampagne over verantwoord en schoner stoken van hout. De campagne was zowel online als via huis-aan-huisbladen. Ook is het samenwerkingsproject met TNO gestart over alternatief lesmateriaal voor de educatieve lessen met kampvuren op scholen, kinderdagverblijven en scouting.

Stadslogistiek
In februari 2021 heeft Den Haag besloten de Uitvoeringsagenda Stadslogistiek (RIS 307510) te ondertekenen en het principebesluit genomen om vanaf 2025 een nul-emissiezone voor stadslogistiek in te voeren (RIS 307511). Samen met het Platform Stedelijk Distributie heeft Den Haag gewerkt aan de communicatie rondom nul-emissie stadslogistiek. Door onder andere met het Rijk samen te werken in de zero-emissie logistieke “hub” hebben we schadelijke uitstoot kunnen voorkomen. In 2021 zijn we van 2 naar 6 leveranciers gegaan. Door meer soorten producten via de ‘hub’ te laten vervoeren, is dit jaar aanzienlijk meer uitstoot bespaard: van 735 kg naar 2.040 kg bespaarde CO2 uitstoot.

Laadpalen
In 2021 is het uitroltempo versneld, conform het Bestedingsvoorstel Enecomiddelen (RIS 306372) en zijn er 450 nieuwe laadpalen (circa 900 laadpunten) bijgekomen. Verder is een nieuw laadplein op het P+R terrein De Uithof met 12 laadpalen (24 laadpunten) gerealiseerd. Het totale aantal laadpalen komt hiermee op 1950. Reguliere laadpalen hebben twee laadpunten, dit betekent dat er nu circa 3900 openbare laadpunten in de stad zijn.

Milieuzones
Sinds eind 2020 geldt een milieuzone voor alle tweetakt brom- en snorfietsen van 2010 of ouder. Per 1 maart 2021 is de handhaving van de milieuzone voor brom- en snorfietsen voor heel Den Haag gestart. De handhaving vindt plaats met 7 camera's die gerouleerd kunnen worden over 61 locaties. Er waren dit jaar 8 roulatiemomenten. Sinds 1 juli 2021 geldt in Den Haag een milieuzone voor oude personenauto's en bestelauto's die op diesel rijden.De handhaving van de milieuzone voor dieselauto's vindt plaats met vaste camera’s. Tot slot zijn voorbereidingen getroffen voor de aanscherping van de toegangseisen voor de milieuzone vracht van emissieklasse 4 naar emissieklasse 6. Het Verkeersbesluit en de Beleidsregel voor aanscherping van de milieuzone voor vrachtauto's en uitbreiding met autobussen, die per 1 januari 2022 van start gaat, is gepubliceerd (RIS 308158).  

Omruilregeling
De subsidieregeling demontage dieselvoertuigen, bromfietsen en snorfietsen Den Haag 2021 (RIS 309498) is verlengd met 3 maanden en heeft tot en met 30 november 2021 gelopen. Bij deze verlening is communicatie ingezet om nogmaals bekendheid te geven aan deze demontageregeling voor dieselauto's, brom- en snorfietsen in samenhang met de ingevoerde milieuzone brom- en snorfietsen en de milieuzone dieselauto’s. In totaal zijn 491 subsidies vastgesteld. Door de invoering van de milieuzone voor dieselpersonen- en bestelauto’s per 1 juli 2021 is het aandeel van gedemonteerde dieselvoertuigen toegenomen: van 10% voor de demontageregeling 2020 naar 30% voor de demontageregeling 2021.

Vervanging aandrijving tweetakt brombakfietsen
Met de motie “Help ondernemers hun driewielvoertuig met tweetaktmotor om te bouwen” (RIS 307392) heeft de raad de wens aangegeven om Haagse ondernemers te ondersteunen bij het ombouwen van hun tweetakt voertuig. Hiervoor is een subsidieregeling voor de periode van 1 april 2021 tot en met 31 maart 2022 met een subsidieplafond van € 20.000,- gevormd. In 2021 is er geen subsidie aangevraagd of vastgesteld. Dit hangt samen met de motie ‘Erken historische waarde L2e bromfietsen’ (RIS 309150) die door de Raad op 10 juni 2021 is aangenomen. In deze motie is de duur van de ontheffing voor eigenaren van een L2e bromfiets van 2 naar 5 jaar verlengd, zodat ondernemers voldoende bestaanszekerheid hebben.

Externe veiligheid 
De gemeente heeft ook in 2021 de ruimtelijke plannen en omgevingsvergunningen zo vroeg mogelijk getoetst op externe veiligheidsrisico’s. Dit valt onder de wettelijke milieutaken die worden uitgevoerd door de Omgevingsdienst Haaglanden. Jaarlijks worden metingen uitgevoerd, waaruit blijkt of de vervoerders zich houden aan de routering voor gevaarlijke stoffen.

Omgevingsdienst Haaglanden
De negen gemeenten in de regio Haaglanden en de provincie Zuid-Holland hebben hun wettelijke milieu-uitvoeringstaken ondergebracht in de Omgevingsdienst Haaglanden. De bijdrage van Den Haag voor 2021 bedroeg circa € 6,4 mln.

Op 1 februari 2021 heeft de Omgevingsdienst Haaglanden de uitvoering van de asbesttaak overgenomen van de gemeente. Hiervoor is een bedrag van € 230.000 overgeheveld. Het bedrag inclusief de taakoverdracht asbest is daarmee ongeveer € 6.6 mln. De afspraken met de Omgevingsdienst Haaglanden staan in het jaarwerkplan 2021. In het 1e kwartaal van 2022 verschijnt de jaarrapportage 2021.

Wettelijke informatieplicht
In 2021 zijn 696 reguliere integrale milieucontroles, 35 duurzaamheidscontroles en 291 aanschrijvingen informatieplicht gerealiseerd. In het algemeen zien we dat de regels over energiebesparingsplicht goed worden nageleefd. Ook treffen ondernemers snel maatregelen bij een overtredingen.

Geluidshinder 
In 2021 is het Actieplan geluid Den Haag 2021-2023 definitief vastgesteld (RIS 308264). Dit actieplan richt zich op omgevingsgeluid door wegverkeer. Het actieplan heeft 3 sporen: (1) schone en stillere mobiliteit, (2) fysieke geluidsmaatregelen en (3) geluidbeleving. De acties uit spoor 1 komen voort uit de Aanpak Schoon vervoer, daarover wordt in de paragraaf luchtkwaliteit gerapporteerd. In 2021 is vanuit spoor 2 opdracht gegeven voor een onderzoek naar de geluidsreducerende eigenschappen van de bestaande wegvakken met geluidsreducerend asfalt.

In het kader van de geluidsoverlast motoren heeft de ambtelijke G4 werkgroep samen met TNO een onderzoeksopzet uitgewerkt om specifiek het geluid van motoren en auto’s te meten, gecombineerd met kentekenherkenning. Dit vergt een strenge privacy-procedure. Dit jaar is in Amsterdam een begin gemaakt met een testopstelling. Analyse van de resultaten moet nog plaatsvinden.

De gemeente Den Haag heeft begin 2021 als onderdeel van het programma toekomst Scheveningen badplaats een geluidsmeter geplaatst. Hiermee kan de politie het geluid beter meten en overtredingen van de geluidsnorm makkelijker aanpakken.

Bodembescherming en bodemsanering
In het kader van het Uitvoeringsprogramma Bodem en Ondergrond (RIS 299493), worden de eeuwigdurende saneringsopgaven, zoals een tweetal voormalige gasfabriekterreinen en een tweetal stortplaatsen binnen Den Haag beheerd. De uitvoering van enkele bodemprojecten is naar 2022 verschoven vanwege het niet tijdig verkrijgen van vergunningen of konden niet dit jaar afgerond worden vanwege aanvullende saneringsmaatregelen.

In 2021 is de Nota Bodembeheer (RIS 309914) geactualiseerd op het voorkomen van PFAS in de bodem. In 2021 is gestart met het uitvoeren van historisch onderzoek op bronlocaties waar als gevolg van activiteiten een grote tot zeer grote kans bestaat dat de bodem belast is geweest met PFAS. Er is gestart met het uitwerken van de belangrijkste thema’s om tot een beter beheer van de ondergrond te komen.

Natuur- en milieueducatie
De gemeente vindt het belangrijk dat de inwoners van Den Haag van jongs af aan in aanraking komen met de thema’s milieu en duurzaamheid. De gemeentelijke afdeling Natuur- en milieueducatie (NME) verzorgt hierbij de duurzame basisvorming. Corona heeft ook in 2021 impact gehad. Door wisselende coronamaatregelen werden gastlessen afgezegd en werd er minder les- en educatiemateriaal afgenomen. De inschrijvingen voor het jaarprogramma milieueducatie voor het schooljaar 2021-2022 komt net als bij reguliere jaren weer goed op stoom. Aan natuur- en milieueducatie is in 2021 circa € 3,4 mln. besteed, dit is inclusief School in Bos.

De resultaten voor schooljaar 2020-2021:

• 76% van de basisscholen heeft producten bij Milieueducatie afgenomen.
• 35% van de basisscholen is bij Milieueducatie op bezoek geweest: naar de tuin of in een leslokaal is geweest. In totaal gaat het om 154 groepen.
• 833 groepen hebben educatie gevolgd bij Milieueducatie, ongeveer 20.000 leerlingen. Het gaat om ongeveer 40% van alle leerlingen in het reguliere basisonderwijs plus het speciaal voortgezet en speciaal basisonderwijs in Den Haag.
• Milieueducatie heeft goede contacten met de kinderopvangcentra. Ook een deel van deze centra neemt producten af.
• School in Bos heeft minder kinderen ontvangen door de gedwongen sluiting van scholen en een negatief advies van de Raad voor Primair Onderwijs over de werkweken. Van de aangemelde 2.377 leerlingen en docenten zijn er uiteindelijk 1.325 op bezoek gekomen bij School in Bos. School in Bos heeft daarom in de zomervakantie workshops georganiseerd voor scholen.
• 24 scholen in het voortgezet onderwijs hebben 45 producten van Milieueducatie besteld.

Overige resultaten:

• Den Haag Werkt heeft ook in 2021 het onderhoud van het groen gedaan op de terreinen van Milieueducatie en op de stadsboerderijen. Hiervoor is € 0,9 mln. in 2021 uitgegeven.
• Meer blad in de stad is ook zichtbaar bij Milieueducatie. Begin van het schooljaar hebben Haagse leerlingen bomen geplant in de tuinen Zuiderpark en de Gele Lis. Deze actie is gericht op biodiversiteit en om wateroverlast te verminderen. In de boomfeestweek zijn op de schoolpleinen van 5 scholen 17 bomen geplant.
• Voor docenten is een inspiratiewaaier gemaakt met lesideeën. Daarnaast zijn de BoodschApp safari en de serious game klimaatadaptatie uitgetest op scholen.
• Nieuw in 2021: een satellietwebsite Energie voor groene energie en techniek, talent en energie. Voor het voortgezet onderwijs is de masterclass van Darel educatie beschikbaar gemaakt. Op het Technasium is in samenwerking met kringloopwinkels aandacht besteed aan circulaire economie.